محمدصادق جنان صفت
هشدار ترسناک معاون اول درباره بانکها » عنوان سخن نخست روزنامه تعادل به قلم محمدصادق جنان صفت است که ميتوانيد آن را در ادامه بخوانيد:
همين چند هفته پيش بود که مسعود نيلي مشاور ارشد اقتصادي رييس جمهور درباره روزهاي سخت نظام بانکي ايران نکات تازهيي را علاوه بر آنچه در 2سال اخير بيان کرده بود به صورت صريح نوشت. نوشته او که در يکي از نشريههاي تخصصي بانک مرکزي چاپ شده نشان ميدهد که:
1- مقاومت بانکها در برابر کاهش نرخ سود سپردهها در حالي که نرخ تورم از 40 درصد به کمتر از 10 درصد رسيده بيشتر از آنکه نافرماني باشد نشاندهنده بيماري اين فعاليت مهم اقتصادي است.
2- بيماري درمان ناشدني نظام بانکي در حال حاضر دو نشانه دارد: نشانه نخست تامين منابع مالي با قيمتهاي بالا و قدرت محدود و منابع بانکي براي اعتباردهي به متقاضيان.
3- اعتبارگيرندگان از بانکها به اين دليل که نرخ تورم و نرخ سپردهها و نرخ سود بانکي از تعادل خارج شده است انگيزهيي براي بازگرداندن بدهي ندارند.
4- انباشت حجم بالاي ريسک در نظام بانکي از 1384 تا امروز تبديل به کوه يخي شده است که ما فقط آن بخش از کوه يخ که بيرون از آب مانده است را ميبينيم و بخش بزرگ آن که زير آب پنهان شده به چشم نميآيد.
5- رهبري قيمت پول در جنگ بانکها و موسسهها براي جذب سپردهها با هدف تبديل سپردهها براي پرداخت سود سپردهگذاران قبلي در اختيار بانکهاي بد قرار گرفته و اين بسيار خطرناک است.
6- اصلاح نظام بانکي پيچيده است و حساسيت اجتماعي بالايي دارد و نبايد اين کار بزرگ و پيچيده اسير بازيهاي سياسي شود و بايد تلاش کرد اطمينان مردم به نظام بانکي مخدوش نشود.
حالا و پس از هشدارهاي صريح مشاور ارشد اقتصادي رييس جمهور معاون اول روحاني که به لحاظ انديشه اقتصادي سازگاري خوبي با مشاور رييس دولت دارد در اصفهان ضمن اينکه از عنوان ابرچالش براي بيکاري نام ميبرد با صراحت ميگويد نميتواند همه آنچه واقعيت نظام بانکي است را با شهروندان در ميان بگذارد زيرا پيامدهاي اين بازگويي ممکن است در عمل غيرقابل کنترل باشد.
واقعيتهايي که جهانگيري نميخواهد با مردم در ميان بگذارد، کدامند؟ دقت در سخنان و نوشتههاي اقتصاددانان و آمارهاي ارايه شده از سوي بانک مرکزي اين واقعيتها را تا اندازهاي بازتاب ميدهند. به طور مثال دکتر سيدعلي مدنيزاده اقتصاددان جوان ايراني که سالها در پژوهشکده پولي و بانکي مسووليت پژوهشهاي بانکي را برعهده داشته است مينويسد: انباشت ريسک در بانکهاي ايراني بهگونهاي است که اگر مديريت نشود براي اقتصاد ايران ابرتورم و ابررکود در راه خواهد بود… اين ريسکها به اندازهاي سيستماتيک شدهاند که مشکل جريان نقد در يکي از بانکها ميتواند با سرعت به ساير بانکها سرايت و وضع وخيمي ايجاد شود… اگر بانک مرکزي براي اجتناب از وقوع بحرانهاي اجتماعي ناچار به دخالت گسترده شود نتيجهاش رکود تورمي شديد و طولاني خواهد بود…
سلامت نظام و پايداري نظام بانکي ايران در قالب تمام شاخصهاي موجود در مقايسه با متوسط کشورهايي که بحران بانکي را تجربه کردهاند بدتر است…
باتوجه به آنچه از زبان بالاترين مقام سياسي مسوول کشور پس از رييس جمهور و شاخصترين اقتصاددان ايراني که تجربه کار در 3 دولت سازندگي، اصلاحات و دولت فعلي را دارد و باتوجه به مجادله پايانناپذيري که مديران بانکي و توليدکنندگان دارند و با عنايت به اينکه نظام بانکي ايران پيوندي حتي کوچک با شبکه بانکي دنيا ندارد تا در مواقع لزوم از آن کمک بگيرد به نظر ميرسد بايد اين داستان هرچه زودتر به يک نتيجه مساعد برسد.
آنطور که کارشناسان و اقتصاددانان ميگويند ادامه وضع فعلي در شبکه بانکي براي جامعه ايراني حتي نامساعدتر از جريان ترامپ و اتحاد کشورهاي همسايه براي آزار رساندن به ايران است. معاون اول رييس جمهور، مشاور ارشد اقتصادي روحاني و اقتصاددانان ديگر با زبان بيزباني بدترين شرايط را تشريح و هشدار دادهاند و البته بايد همه نهادهاي قدرت، اهميت موضوع را درک کنند. هشدار معاون اول را جدي بگيريم.