پس از آن که امضای قرارداد خرید 80 فروند هواپیمای بوئینگ امریکا در تهران در روزیکشنبه به سرخط اخبار رسانه‌های داخلی و بین‌المللی تبدیل شد، دیروز نیز این موضوع و تحلیل آن از نظر رسانه‌های جهانی دور نماند.
درشرایطی که شعارهای تند رئیس جمهوری آتی امریکا درباره برجام، برخی را از ورود هواپیماهای روز دنیا به ایران تا حدودی ناامید کرده بود و تنها به قرارداد خرید از ایرباس فرانسه چشم دوخته بودند، مقامات ارشد شرکت بوئینگ امریکا با حضور در محل شرکت ایران ایر و با مجوزی که از دولت امریکا دریافت کرده‌اند، قراردادی را به صورت رسمی امضا کردند که آنها را به تحویل 80 فروند هواپیمای روزدنیا در مدت 10 سال ملزم می‌کند. این درحالی است که مبلغ پایه بیش از 16میلیارد دلار این قرارداد نیز به طور کامل از طریق فاینانس خارجی تأمین خواهد شد که شیرینی این قرارداد را دوچندان می‌کند. فروش هواپیماهای مسافری یکی از موضوعاتی است که در سند برجام نیز مورد تأکید قرارگرفته وحتی تمدید احتمالی تحریم‌های داماتو نیز تأثیری در آن و بسیاری از بخش‌های اقتصادی دیگر نخواهد داشت.
وزیر راه و شهرسازی ایران چند ماه قبل اعلام کرده بود که نیاز و تقاضای شرکت‌های بین‌المللی مانع از آن می‌شود که دولت امریکا بتواند جلوی ورود این شرکت‌ها به ایران را بگیرد، پیش‌بینی‌ای که به واقعیت تبدیل شده است.
دریافت مجوز از خزانه‌داری امریکا
یک مقام ایرانی با اعلام نهایی شدن قرارداد خرید ده‌ها فروند هواپیمای مسافربری دیگر از شرکت ایرباس گفت: شرکت ای تی آر مجوزهای مورد نیاز از خزانه‌داری امریکا را کسب کرده است. به گزارش ایسنا، رویترز به نقل از یک مقام ایرانی گفت، کشورش در حال نهایی کردن قرارداد خرید ده‌ها فروند هواپیمای مسافربری از شرکت ایرباس است. ایران روز یکشنبه نیز قراردادی ۱۶.۶ میلیارد دلاری با شرکت بوئینگ به امضا رساند. وی افزود، قرارداد با ایرباس که احتمالاً شامل نیمی از ۱۱۸فروند هواپیمایی است که در ماه ژانویه به صورت موقت سفارش داده شده بود، احتمالاً «طی چند روز آینده» تکمیل خواهد شد. وی گفت، شرکت ای تی آر مجوزهای مورد نیاز از خزانه‌داری امریکا را کسب کرده است. سخنگوی شرکت ای تی آر تأیید کرد که این مجوزها را دریافت کرده و «در حال کار برای نهایی کردن قرارداد» با ایران است.
پیام غیرمستقیم بوئینگ
درهمین زمینه نیویورک تایمز نوشت، بوئینگ در بیانیه‌ای که به دنبال امضای قرارداد منتشر شد، ترجیح داد بر تعداد مشاغلی که با این فروش مورد حمایت قرار می‌گیرند تأکید کند. بوئینگ در بیانیه مطبوعاتی خود اعلام کرد: این توافق از ده‌ها هزار شغل امریکایی مرتبط با تولید و تحویل هواپیماها حمایت می‌کند.
مخاطب مورد نظر پیام بوئینگ به شکل واضحی دونالد ترامپ – رئیس جمهوری منتخب امریکا – بود. این بیانیه که به دقت جمله‌بندی شده بود منعکس‌کننده وضعیت بغرنج بزرگ‌ترین صادرکنندگان امریکا در برابر تهدیدهای ترامپ برای بازبینی سیاست تجاری و لغو توافق هسته‌ای دولت اوباما با ایران است. این توافق تحریم‌های هسته‌ای امریکا علیه ایران را لغو کرد و فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران را امکان‌پذیر ساخت.
قرارداد بوئینگ، ترامپ را ناچار به تعدیل روابط دیپلماتیک با ایران می‌کند
پایگاه خبری «بلومبرگ» نیز با ارائه تحلیلی دیگر نوشت: قرارداد ایران‌ایر با بوئینگ برای خرید ۸۰ هواپیما منجر به این خواهد شد که کنگره جمهوریخواه و دولت ترامپ ناچار باشند روابط دیپلماتیک‌شان را به دلیل اهمیت اشتغالزایی ناشی از این توافق با ایران تعدیل کنند.
بر اساس اعلام کمپانی هواپیمایی بوئینگ این توافق با مجوزهای اعطا شده از سوی وزارت خزانه‌داری منعقد شده و قرار است ۱۰۰ هزار شغل جدید در ناوگان هوایی امریکا ایجاد کند. به گفته لورن تامسون یکی از تحلیلگران مؤسسه لکسینگتون، ایران یک بازار حیاتی برای بوئینگ و رقیب آن، ایرباس است. او گفته بویینگ در صورتی که ایرباس به بازارهایی نظیر ایران و چین وارد شود، نمی‌تواند با آنها رقابت کند. فروش هواپیما به ایران برای بویینگ حیاتی است.
به قرارداد خرید بوئینگ خللی وارد نمی‌شود
بازتاب این قرارداد در داخل نیز همچنان ادامه دارد. قائم مقام وزیر راه و شهرسازی گفت: قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ بر اساس مجوز اوفک انجام شده و از نظر قانونی هیچ‌کس نمی‌تواند در آینده خللی به آن وارد کند.
اصغر فخریه کاشان در گفت‌وگو با ایسنا گفت: توافق با بوئینگ بر اساس روح برجام و مجوز اوفک انجام شده است.
ماه‌ها مذاکرات پیچیده و فنی
«حمید بعیدی نژاد» سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن شامگاه یکشنبه طی یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود عنوان کرد این قرارداد حاصل ماه‌ها مذاکرات پیچیده و فنی بوده است.
بعیدی‌نژاد اضافه کرد: انعقاد این قرارداد در حالی صورت گرفت که بعد از تحولات سیاسی اخیر در امریکا از جمله مصوبه اخیر کنگره و انتخاب ترامپ عده‌ای در امکان انعقاد این قرارداد امریکا تردید جدی داشتند.
