.
بورس تهران در سال 94 تنها توانست 4 شركت را در بورس بپذيرد و اين موضوع مورد انتقاد فعالان بازار سرمايه قرار گرفت؛ اما در سال 95 برنامه توسعه‌يي اين شركت، تنوع بيشتري به خود گرفته است. در همين راستا چندين شركت بزرگ، صندوق‌هاي ETF و اوراق مشاركت در برنامه‌هاي سال جاري بورس تهران قرار گرفته اما با وجود ورود چندين شركت‌ جديد در سال جاري، برخي شركت‌ها از بورس خارج نيز مي‌شوند. علاوه بر اين برخي شركت‌ها نيز زير ذره‌بين سازمان بورس قرار دارند تا در صورت تخلف، جريمه‌هاي سنگين دريافت كنند. براي بررسي بيشتر وضعيت شركت‌هاي جديدالورود و قديمي گفت‌وگويي با اسماعيل درگاهي، مدير پذيرش اوراق بهادار بورس تهران انجام داده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد:
 
برنامه‌هايي كه سال 95 بورس تهران براي پذيرش و ورود شركت‌هاي جديد دارد، چيست؟
در سال جاري رشد بي‌سابقه‌يي در پذيرش شركت‌هاي جديد در بورس خواهيم داشت. مهم‌ترين برنامه بورس تهران اين است كه با ورود شركت‌هاي تامين سرمايه، تعداد صنعت‌هاي بورسي را به 38 عدد برسانيم. ديگر برنامه‌هاي ما جذب اوراق رهني است كه براي شروع طرح، 300ميليارد تومان اوراق رهني به زودي در بورس تهران منتشر خواهد شد. علاوه بر اين، پذيرش و عرضه 10 شركت جديد، انتقال 5 شركت از فرابورس به بورس، پذيرش 10صندوق ETF و همچنين انتشار 20 اوراق بدهي شامل صكوك و اوراق مشاركت از ديگر برنامه‌هاي سال جاري است.

كدام يك از برنامه‌ها تاكنون اجرايي شده‌اند؟
هم‌اكنون انتقال 5شركت از فرابورس به بورس در حال اجرايي شدن است؛ همچنين نماد «پترول» در ارديبهشت‌ماه جابه‌جا شد و شركت پالايش نفت تهران با نماد «شتران» در حال سپري كردن فرآيند جابه‌جايي بوده و سه شركت ديگر در ماه‌هاي آينده جابه‌جا خواهند شد. درواقع از 15شركت مورد پذيرش در بورس، 4مورد انجام شده و 11مورد تا پايان سال انجام مي‌شود.

بورس تهران و همچنين فرابورس داراي بازارهاي زيادي هستند، دليل اين همه تنوع در بورس ايران در چيست؟
بازارهاي بورس براساس شرايط شركت‌ها تشكيل شده‌اند و شركت‌هايي كه در بورس و فرابورس پذيرش شده‌اند داراي حداقل‌هايي هستند كه توانستند در اين بازارها حضور پيدا كنند. از لحاظ شفافيت، كسب و كار و وضعيت مديريتي، شركت‌ها آناليز شده سپس رتبه‌بندي مي‌شوند؛ لذا شركت‌ها براساس شرايط مالي و مديريتي خود در بازارها جاسازي مي‌شوند. برخي شركت‌ها شرايط بازار اصلي را دارند و در آنجا حاضر مي‌شوند و برخي شرايط بازار پايه توافقي در فرابورس را دارند. لذا اگر سخت‌گيري كنيم شركت‌هاي زيادي از اين فضا محروم خواهند شد و تنوع بازار بر حسب سرمايه، ريسك شركت، نقدشوندگي و شفافيت به همه امكان حضور داده مي‌شود. به عنوان نمونه بايد گفت از 15 شركتي كه پذيره نويسي آنها براي عرضه در تالار اصلي بورس انجام شده، 10 شركت تاكنون در هيچ بازاري؛ چه بورس و چه فرابورس دادوستد نشدند، اما شرايط ورود در تالار اصلي بورس تهران را داشتند.

اخيرا يك شركت بورسي اخراج و به فرابورس منتقل شد؛ انتقال شركت‌ها بر چه اساسي انجام مي‌شود؟
براي پذيرش شركت‌ها، شرايط خاصي وجود دارد؛ شركت‌ها چك‌ليست‌هاي زيادي را بايد پر كنند و شرايط به سادگي نيست تا هر شركتي كه اراده كرد در بورس يا فرابورس مورد دادوستد قرار گيرد. اما كار در اين نقطه به پايان نمي‌رسد، بلكه وقتي شركت شرايط حضور در بازار را از دست داد، ناظر بازار بازه زماني را براي رفع مشكلات در نظر مي‌گيرد. معمولا شركت‌ها تعهد مي‌دهند در اين فرصت رفع ايراد كنند، دليل اين فرصت نيز اين است كه بسياري از مشكلات از حيطه شركت‌ها خارج بوده و بسياري از مشكلات براي سازمان بورس قابل درك است؛ اما اگر شركت نتواند در اين فرصت ارائه شده مشكلات را مرتفع كند و همچنين مشكل درون سازماني باشد، شركت را از بازار به بازارهاي ديگر منتقل خواهيم كرد.

در اين مرحله موضوع اصلي، تخلف شركت‌هاست؛ به‌عنوان نمونه وقتي هيات‌مديره شركتي نتواند ارزش شركت خود را حفظ كند و به دليل ضعف مديريتي هر روز شركت پس‌رفت داشته باشد؛ لذا سازمان بورس برخورد مي‌كند. همه شركت‌ها بايد اين موضوع را در نظر داشته باشند كه هيات‌مديره شركت‌هاي سهامي عام متعهد به حفظ ارزش‌هاي شركت متبوع خود هستند.

چه اتفاقي براي سهامداران اين شركت‌هاي منتقل شده مي‌افتد؟
در گذشته كه بازار پايه وجود نداشت، زماني كه شركت‌ها اخراج و سهامداران بلاتكليف مي‌شدند، اوضاع نابه‌ساماني در اين زمينه وجود داشت؛ اما در حال حاضر شركت‌ها با وجود مشكلاتي كه دارند، براي حمايت از سهامداران از همه تالارها اخراج نمي‌شوند، بلكه به بازار پايه توافقي منتقل مي‌شوند و در آنجا دادوستد خواهند كرد. در اين صورت سهامداران مي‌توانند در آنجا معاملات خود را انجام دهند و مانند 60 شركتي كه در بازار پايه توافقي در حال دادوستد هستند، بدون هيچ‌گونه محدوديتي به خريد و فروش سهام خود بپردازند. هرچند ممكن است نقدشوندگي آنها پايين بيايد، اما بهتر از اخراج و ايجاد مشكلات اساسي براي شركت‌هاست.

درخصوص شركت‌هايي كه در زمان پذيرش تعهداتي را مي‌دهند ولي در آينده آن را رعايت نمي‌كنند، چه تدبيري انديشيده شده است؟ به‌طور مثال يكي از شركت‌هاي سرمايه‌گذاري كه اخيرا مجمع آن برگزار شد، نماينده سازمان بورس در مجمع اعلام كرد كه قانون 80 به 20 سرمايه‌گذاري در سهام و ملك را رعايت نكرده و تخلف مديريتي انجام داده است و از سازمان خواسته تا پيگيري كند. براي چنين شركت‌هايي چه اقداماتي در نظر گرفته شده است؟
همه شركت‌ها در حين پذيرش، مشكلاتي دارند و هيچ شركتي 100درصد تمام ملزومات را ندارد، بلكه نگاه حداكثر و حداقلي در بازار حاكم است. لذا در صورت ناچيز بودن مشكلات، شركت‌ها تعهد و بعضا ضمانت مي‌دهند كه مشكلات را رفع كنند و در صورت عدم رسيدگي به اينگونه مشكلات، ناظر بازار برخورد خواهد كرد.