روند توسعه صنعتی از ابتدای سال جاری تا پایان مهر ماه به کدام سمت حرکت کرده است؟ ارزیابی‌ها نشان‌‌دهنده آن است که مدت زمان مورد بررسی، راه‌اندازی واحدهای جدید صنعتی از میان ۳۱ رشته فعالیت، به «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها»، «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «سایرمحصولات کانی غیرفلزی»،‌ «محصولات از لاستیک و پلاستیک» و «محصولات فلزی و فابریکی» اختصاص داشته و توانستند در میان صنایع پرطرفدار برای سرمایه گذاران قرار گیرند،‌ اما درخصوص راه‌اندازی واحد‌های جدید صنعتی نیز از میان ۳۰ رشته فعالیت گروه‌های «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها»، «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت محصولات از لاستیک و پلاستیک»، «ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات» و «محصولات فلزی فابریکی» بیشترین پروانه‌های به بهره‌‌برداری رسیده را به خود اختصاص داده‌اند. آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۱۵هزار و ۲۰فقره جواز تاسیس برای متقاضیان سرمایه‌گذاری با پیش‌بینی سرمایه بیش از یک میلیون و ۶۱۵هزار میلیارد ریالی در کشور صادر شده است، جوازهای صادره هرچند به لحاظ تعداد رشد بیش از ۱۶ درصدی داشته است، اما به لحاظ ارزشی با افت ۱۶درصدی همراه بوده که این امر بیانگر آن است که صنایع کوچک و بعضا متوسط جایگزین صنایع بزرگ و سرمایه‌بر شده‌اند. سهم پروانه‌های بهره‌برداری (ایجادی و توسعه‌ای) نیز در ابتدای پاییز برابر با ۳هزار و ۴۹۲فقره بوده که از این تعداد سهم پروانه‌های بهره‌برداری ایجادی (شامل پروانه‌های بهره‌برداری صادره برای راه‌اندازی واحدهای جدید صنعتی می‌شود) برابر با هزار و ۸۰۵ فقره و سهم پروانه‌های بهره‌برداری توسعه‌ای (شامل پروانه‌های بهره‌برداری صادره برای توسعه واحدهای فعال می‌شود) نیز برابر با هزار و ۶۸۷ فقره بوده است. سرمایه محقق شده براى این پروانه‌هاى بهره‌بردارى نیز بیش از ۲۲۷ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتى بیش از ۳۷ درصدى داشته است و با این شرایط می‌توان گفت برای پروانه‌های بهره‌برداری شده نیز بیشترین تمرکز سرمایه‌گذاران روی صنایع کوچک و بعضا متوسط است.

آخرین وضعیت واحدهای جدید

ارزیابی آخرین وضعیت طرح‌های جدید نشان‌دهنده آن است که از ۱۵ هزار و ۲۰ فقره جواز تاسیس صادره در مدت زمان مورد بررسی هزار و ۹۳۰ فقره جواز صادره به گروه «محصولات غذایی و انواع آشامیدنی» اختصاص داشته و به این طریق این گروه توانست در مدت زمان مورد بررسی عنوان پرطرفدارترین رشته صنعتی برای سرمایه‌گذاران را به خود اختصاص دهد. سرمایه پیش‌بینی شده برای این گروه بیش از ۱۴۳ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۴۰ درصدی داشته است. اما اشتغال پیش‌بینی شده برای این گروه نیز برابر با ۴۶ هزار و ۶۴۸ نفر است که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۱۰ درصدی را ثبت کرده است. برای گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» نیز در مدت زمان مورد بررسی در مجموع هزار و ۷۳۵فقره جواز تاسیس با پیش‌بینی سرمایه بیش از ۲۱۴ هزار میلیارد ریالی صادره شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ تعداد رشد بیش از ۴۲ درصد داشته، اما به لحاظ ارزش افتی بیش از ۳۷ درصدی را ثبت کرده است. اشتغال پیش‌بینی شده برای این گروه نیز برابر با ۳۶ هزار و ۲۷۳ نفر است که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۹ درصدی را ثبت کرده است. اما برای گروه «سایرمحصولات کانی غیرفلزی» نیز در دوره زمانی مورد بررسی در مجموع هزار و ۶۹۵ فقره جواز تاسیس صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۸ درصدی داشته است، سرمایه پیش بینی شده برای این گروه نیز حدود ۹۶ هزار میلیارد ریال بوده که رشدی بیش از ۳۲ درصدی را به همراه داشته است. با توجه به داده‌های اعلام شده اشتغال پیش‌بینی شده برای این گروه نیز ۳۱ هزار و ۷۷ نفر است که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۱۶ درصدی را ثبت کرده است.

چهارمین گروه نیز به «محصولات از لاستیک و پلاستیک» اختصاص دارد که در این مدت برای این گروه هزار و ۵۰۶ فقره جواز تاسیس شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی حدود ۲۰ درصدی برای این گروه به همراه داشته است،‌ سرمایه پیش‌بینی شده برای این گروه نیز بیش از ۱۳۲ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی بیش از ۱۶۲ درصدی داشته است، اشتغال پیش‌بینی شده برای این گروه نیز برابر با ۲۴ هزار و ۱۵ نفر با رشد ۲۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده است. تعداد جوازهای صادره برای گروه «محصولات فلزی و فابریکی» برابر با هزار و ۲۲۳ فقره بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشدی حدود ۲۴ درصد را ثبت کرده است، سرمایه پیش‌بینی شده برای این گروه نیز حدود ۶۰ هزار میلیارد ریال است که نسبت به سال گذشته رشدی بیش از ۶۶ درصدی داشته است. اما اشتغال پیش‌بینی شده برای این گروه نیز ۲۲ هزار و ۱۹۶ نفری پیش‌بینی شده است.  داده‌های اعلام شده همچنین بیانگر آن است که بالاترین سهم پیش‌بینی سرمایه‌گذاری در گروه‌های صنعتی متعلق به گروه «کک و فرآورده‌های حاصل از نفت» است که ۳/ ۱۹ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های صنعتی را به خود اختصاص داده است.  داده‌های اعلام شده همچنین بیانگر آن است که در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری استان‌های «یزد»، «سمنان»، «خراسان رضوی»، «آذربایجان شرقی» و «فارس» توانستند عنوان استان پیشتاز در اخذ جوازهای صنعتی را به خود اختصاص دهند. با توجه به ارزیابی صورت گرفته تعداد جوازهای صادره برای استان یزد برابر با هزار و ۵۹۹ فقره بوده و استان سمنان نیز در این مدت هزار و ۳۹۴ فقره جواز تاسیس را به خود اختصاص داده است. استان خراسان رضوی نیز به‌عنوان سومین استان پیشتاز در اخذ جواز در مدت زمان مورد بررسی موفق به اخذ هزار و ۲۴۲ فقره جواز تاسیس شده است و استان آذربایجان شرقی نیز در بازه زمانی مورد بررسی ۹۲۲ فقره جواز تاسیس اخذ کرده است. اما برای استان فارس نیز در این مدت در مجموع ۸۷۰ فقره جواز تاسیس صادر شده است.  مجموع جوازهای صادره برای مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز برابر با ۱۶۹ فقره بوده و برای این بخش نیز سرمایه ۱۸۰ هزار میلیارد ریالی ثبت شده است،‌ مجموع اشتغال پیش‌بینی شده برای این مناطق نیز برابر با ۹ هزار و ۱۲۵ نفر است.

وضعیت پروانه‌های بهره‌برداری

داده‌های اعلام شده از وضعیت پروانه‌های بهره‌برداری صادره نیز بیانگر آن است که در دوره زمانی مورد بررسی بیشترین تعداد پروانه بهره‌برداری صادره به لحاظ تعداد، سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال به گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها» اختصاص داشته است. براساس آمار اعلام شده پروانه‌های بهره‌برداری صادره برای این گروه برابر با ۴۹۸ فقره به گروه «محصولات غذایی و آشامیدنی‌ها» اختصاص داشته است. متوسط سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی یک واحد در این گروه ۹/ ۱۲۲میلیارد ریال است. براساس آمار اعلام شده مجموع سرمایه‌گذاری محقق شده برای این گروه بیش از ۶۱ هزار میلیارد ریال بوده که حدود ۹/ ۲۶درصد از سرمایه‌گذاری کل کشور را به خود اختصاص داده است. اشتغال محقق شده برای این گروه نیز ۸ هزار و ۶۰۶ نفر است. اما برای گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» نیز در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۴۵۰ فقره پروانه بهره‌برداری صادر شده و سرمایه محقق شده برای این گروه نیز بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال بوده است. برای گروه «محصولات از لاستیک و پلاستیک» نیز ۴۲۷ فقره پروانه با سرمایه حدود ۱۷ هزار میلیارد ریالی به بهره‌برداری رسیده است. پروانه صادره برای گروه «سایر محصولات کانی غیرفلزی» نیز برابر با ۲۸۱فقره با سرمایه ۱۵هزار میلیارد ریالی است. «ساخت ماشین آلات و تجهیزات» نیز با ۲۷۰ فقره با سرمایه بیش از ۵ هزار میلیارد ریالی در رده بعدی قرار دارد. برای گروه محصولات فلزی و فابریکی نیز ۲۵۵ فقره پروانه با سرمایه بیش از ۱۳ هزار میلیارد ریالی صادر شده است. اما استان‌های پیشتاز در صدور پروانه بهره‌برداری نیز «آذربایجان شرقی»، «اصفهان»، «تهران»، «خراسان رضوی» و «قزوین» است.

منبع