به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی، در گزارش گمرک آمده است: قبلا ترخیص کالا در تصور تجار به مانند هفت خانی بود که باید از آن به سختی عبور می کردند، دریافت برگ سبز نشان عبور از این خان ها بود که بعضا برای اینکه متخلفان تاجر نما درگیر ماجرای پیچیده آن نشوند، افرادی را مامور می کردند تا کارها را غیرقانونی انجام دهند و دفاتری کارشان این بود که برگ سبزهای گمرکی را جعل کنند حتی بهتر از پروانه های گمرکی اصل!! و در این میان زمینه های جعل اسناد بیشتر می‌شد.

وقتی که برگ سبز یا همان پروانه گمرکی به صورت کاغذی بود باید صاحبان کالا یا نماینده آنها با اسنادی از قبیل پروفرما یا پیش فاکتور، فاکتور گواهی مبدا، بارنامه و پکینگ لیست (اطلاعات نوع کالا، اندازه، وزن، نوع بسته بندی و… و.) تشکیل پرونده می دادند تا بتوانند برگ سبز دریافت کنند، اما از وقتی که گمرک الکترونیکی شد دیگر نیاز نیست واردکنندگان یک چمدان سند و مدرک با خود حمل کنند تا تنها یک برگ سبز دریافت کنند و صدور برگ سبز به صورت الکترونیک انجام می شود.

چرا گمرک صدور پروانه های گمرکی را الکترونیکی کرد؟ پاسخ این سوال به جعل اسناد کاغذی برمی گردد چرا که در گذشته صدور پروانه‌های کاغذی موجب فساد شده بود و مثلا برخی با تأسیس دفاتری در بندرعباس پروانه‌های کاغذی گمرک را جعل می‌کردند، در حالی که با الکترونیکی شدن فرایند گمرکی دیگر امکان جعل اسناد وجود ندارد.

عملکرد سامانه جامع گمرکی نشان می دهد که امروز از جعل هزاران سند گمرکی جلوگیری شده و این در حالی است که در گذشته جعل فیش های بانکی از جمله جعل اسنادی بود که با الکترونیکی کردن رویه‌های گمرکی جعل فیش های بانکی در گمرک به صفر رسید. تطبیق اسناد به صورت برخط با بانک ها انجام و ۳۵ نوع عوارض به‌ صورت الکترونیکی دریافت می شود.

در واقع تا قبل از اجرای سامانه جامع گمرکی، سیستم سنتی و روش کاغذی محل درآمدزایی برای برخی افراد شده بود؛ در حالی که امروز تخلفات احتمالی در گمرک به آسانی شناسایی می شوند و این دستاوردی مهم به‌ شمار می‌رود که از طریق سامانه جامع گمرکی از هرگونه تخلف پیشگیری و امکان ردگیری لحظه ای هر یک از فرآیندها امکانپذیر شده است.

بنابراین با اجرایی شدن سامانه جامع گمرکی، فرایندهای کاغذی متوقف شد و زمینه های سو استفاده از بین رفت. چرا که استعلام اسنادی مانند مجوز بهداشت، مجوز استاندارد و… به صورت برخط است و تبادل اطلاعات با ۲۲ سازمان به صورت الکترونیک انجام می شود و دیگر لازم نیست ساعت ها یا روزها و حتی ماه ها منتظر دریافت نتایج استعلام ماند.

در همین حال، با الکترونیکی شدن صدور پروانه دیگر نگرانی گم شدن و از بین رفتن اسناد کاغذی وجود ندارد و رسیدگی به پرونده‌های گمرکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن توسط کارشناسان امور گمرکی انجام می‌شود و صاحبان کالا می‌توانند از آخرین وضعیت پروانه‌های گمرکی در کلیه رویه‌های گمرکی بدون مراجعه حضوری و به‌صورت برخط مطلع شوند.

الکترونیکی شدن فرایند گمرکی علاوه بر پیشگیری از جعل اسناد و تقلبات تجاری شرایطی فراهم آورده که رهگیری تخلفات احتمالی به آسانی امکان‌پذیر شود در حالی که در سیستم سنتی این موضوع امکان‌پذیر نبود و بسیاری از پرونده‌های متخلفان به سرانجام نمی‌رسید.

با الکترونیکی شدن پروانه های گمرکی به طور میانگین هم اکنون روزانه ۱۰۰۰۰ محموله از طریق نیروی انتظامی از گمرک به شکل الکترونیکی استعلام می شود و سامانه گمرک به طور خودکار و بدون دخالت نیروی انسانی پاسخ را در مدت ۲ تا ۳ دقیقه برای ماموران نیروی انتظامی ارسال می کند.

مقایسه کنید نحوه استعلام الکترونیکی را با زمانی که باید با گمرک نامه نگاری می شد و پروانه را ضمیمه نامه می کردند تا به صورت دستی پاسخ استعلام ارسال و پس از حداقل یک ماه جواب نامه ارسال می شد تا مشخص شود که آیا این محموله ای که توقیف شده قاچاق هست یا نه؟ !

منبع: خبرگزاری مهر