مرداد 1401
ش ی د س چ پ ج
 1011121314
15161718192021
22232425262728
29303101020304
0506070809  
« تیر    

عضویت در خبرنامه

به راحتی میتوانید در خبرنامه رایگان ایمیلی انجمن مدیران صنایع ایران عضو شوید:






    logo transparentلوگوانحراف از مسیر اقتصاد رقابتیانحراف از مسیر اقتصاد رقابتی

    • خانه
    • اخبار
      • اخبار انجمن
      • اخبار صنایع
      • اخبار اقتصادی
      • اخبار مالی و مالیاتی
      • اخبار بازرگانی
      • اخبار تشکلها
      • اخبار نمایشگاه ها
      • گردهمایی و همایشها
      • سایر اخبار
    • انتشارات
      • مجله کارآفرین
      • گزیده مطالب کارآفرین
      • خبرنامه صنعت و مطبوعات
      • معرفی کتاب
      • کتابخانه انجمن
      • تعرفه آگهی در رسانه های انجمن
    • پژوهش ها
      • فهرست گزارشها
      • گزارش های کارشناسی
      • اظهار نظرها
      • پروژه های مطالعاتی
    • مکاتبات
    • قوانین
      • قوانین
      • مقررات
      • طرح ها و لوایح
      • سامانه ملی قوانین و مقررات (dotic.ir)
    • درباره ما
      • آشنایی با انجمن مدیران صنایع
      • اعضا هیئت مدیره
      • فرم عضویت
      • اعضای انجمن
      • شعب انجمن
      • آشنایی با اعضای جدید
      • درباره ما
      • لینک های مفید
    • تماس با ما
    عضویت
    ✕

    انحراف از مسیر اقتصاد رقابتی

    1 خرداد 1395

    انحراف ازمسیر اقتصاد رقابتی

                                                                       موسی غنی‌نژاد

                                                                        تاریخ چاپ:1395/03/01

     


    اقتصاد ایران از اواخر دهه 1360 و با آغاز برنامه پنج‌ساله نخست پس از انقلاب به‌طور آشکار و معناداری از اقتصاد دولت‌مدار با گرایش سوسیالیستی فاصله گرفت و به سوی اقتصاد بازار چرخش کرد. با گذشت ربع قرن از این واقعه و دقت در تحولات صورت گرفته در این مدت، اکنون این پرسش بسیار مهم مطرح است که مضمون اصلی و حقیقی این چرخش چه بوده است. آیا اقتصاد ایران به سوی نظام بازار رقابتی حرکت کرد یا به سوی نوعی نظام اقتصادی دولت‌مدار با گرایش مرکانتیلیستی.

    عقل سلیم حکم می‌کند اگر کشور ما واقعا به سوی نظام بازار رقابتی حرکت کرده بود باید اکنون در وضعیت بسیار متفاوتی از آنچه هستیم باشیم. قرائن و شواهد نشان می‌دهد نظام اقتصادی حاکم بر ایران در حال حاضر نه تنها نظام بازار رقابتی نیست بلکه تفاوت‌های مهم و معناداری با آن دارد. در طول ربع قرن اخیر تداوم مشهود سیاست‌های حمایتی از برخی صنایع دولتی یا شبه‌دولتی مانند صنعت خودرو و مخابرات، ابقا و حتی تقویت سازمان‌های مداخله گر در بازارها مانند سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان و سازمان تعزیرات حکومتی، افزایش بی‌وقفه مجوزهای گوناگون برای راه‌اندازی و مدیریت کسب و کارها حاکی از این واقعیت تلخ است که اقتصاد ایران، به‌رغم برخی ادعاهای صورت گرفته و تکراری، در جهت نظام بازار رقابتی حرکت نکرده است. پدیده‌‌ای که اقتصاد ایران در حال حاضر با آن دست به گریبان است. به تعبیر دکتر آخوندی، وزیر محترم راه و شهرسازی، شکل خاص و امروزی شده نظام مرکانتیلیستی است.

    مرکانتیلیسم در اصل تاریخی خود پدیده سیاسی-اقتصادی مربوط به سده‌های شانزدهم و هجدهم میلادی در اروپا است. در نظام مرکانتیلی که بعدها از سوی آدام اسمیت مورد انتقاد شدید قرار گرفت، دولت با حمایت از بنگاه‌های بزرگ اعم از دولتی یا خصوصی، آنها رابه ابزاری برای رسیدن به اهداف سیاسی خود تبدیل کرده بود. در این نظام دولت بر کل اقتصاد تسلط داشت و پیوندی تنگاتنگ میان اهداف سیاسی خود و نظام اقتصادی برقرار کرده بود. رقابت در اقتصاد داخلی اهمیت ثانوی داشت و در عرصه بین‌المللی حمایت از تولیدات ملی به هر وسیله ممکن حرف اول را می‌زد. ناکارآمدی نظام انحصارپرور و ضدرقابتی مرکانتیلی و انتقادهایی که به آن وارد می‌شد موجب فروپاشی آن در سده نوزدهم میلادی در اغلب کشورهای پیشرفته اروپایی شد اما این به معنای پایان پدیده مرکانتیلیسم به معنای درآمیختن اقتصاد و سیاست و سلطه دومی بر اولی نبود. سیستم مرکانتیلی از لحاظ تاریخی از میان رفت اما وجوهی از این نظام و نیز سیاست‌های ملهم از آن به شکل‌های گوناگون به حیات خود ادامه داد. سیاست‌های حمایتی که شکل خاصی از آن بعد‌ها به استراتژی جایگزینی واردات مشهور شد مصداقی از این واقعیت کلی است اما تنها مصداق نیست.

    اقتصادهای نفتی که در آنها دولت طبیعتا وزن اقتصادی سنگینی پیدا می‌کند، گرایش بیشتری به ایجاد نوعی نظام مرکانتیلی با شکل‌های جدید و امروزی پیدا می‌کنند. به نظر می‌رسد آنچه در کشور ما در این ربع قرن اتفاق افتاده حرکت به سوی چنین نظام اقتصادی بوده است تا نظام بازار رقابتی. علت ناموفق بودن سیاست‌های خصوصی‌سازی و عدم تمایل دولت‌ها به آزادسازی حقیقی را باید در این واقعیت جست‌وجو کرد. خصوصی‌سازی‌های گسترده‌ای که در غیاب آزادسازی طی یک دهه اخیر صورت گرفت اساسا به گسترش کم‌سابقه پدیده‌ای انجامید که نام «خصولتی» بر آن گذاشتند یعنی بنگاه‌هایی که نه دولتی به معنای مرسوم کلمه‌اند و نه خصوصی به معنای واقعی. خصولتی‌ها را که اکنون قدرت زیادی در اقتصاد کشور پیدا کرده‌اند می‌توان بخش آشکار و نمادهای نوعی نظام اقتصاد مرکانتیلی دانست که در حال تثبیت و تحکیم موقعیت خود است. به نظر می‌رسد اقتصاد ایران پس از چرخش ربع قرن پیش خود، حداقل در 10 ‌ساله گذشته در مسیر درستی حرکت نکرده و لازم است اصلاح مسیر طی شده به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد.


    منبع:روزنامه دنیای اقتصاد – شماره 3770

    انجمن مدیران صنایع
    انجمن مدیران صنایع

    مطالب مرتبط

    25 مرداد 1401

    اطلاعیه مهم در مورد تغییر زمان برگزاری سمینار « بررسی مسائل و مشکلات سازمان تامین اجتماعی و برنامه­های آن در سال 1401»


    ادامه مطلب
    25 مرداد 1401

    تجارت نیاز به وزارتخانه دارد؟


    ادامه مطلب
    25 مرداد 1401

    اطلاعیه سازمان امور مالیاتی درباره وجوه واریزی به حساب بانکی‌ها


    ادامه مطلب
    25 مرداد 1401

    ترتیبات ابلاغ الکترونیکی اوراق مالیاتی اعلام شد


    ادامه مطلب

    دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    ده + 10 =

    عضویت در خبرنامه

    به راحتی میتوانید در خبرنامه رایگان ایمیلی انجمن مدیران صنایع ایران عضو شوید:






      مجمع عمومی سـالانه (۱400)

      مجمع عمومی سـالانه (۱400)
      وزارت صنعت معدن و تجارت
      کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین المللی
      بانک خاورمیانه، بانک منتخب فعالان موفق اقتصادی
      پیشگامان پخش صدیق
      کادا، راه حلی بزرگ برای همه صنایع
      بیمه رازی
      فومن شیمی

      آشنایی با اعضای جدید

      • شرکت صنعتی و تولیدی جهانرو
        20 اردیبهشت 1401
        جناب آقای محمود کریمی گران سایه، مدیرعامل شرکت صنعتی و تولیدی جهانرو […]
      • شرکت کاشی امین میبد
        20 اردیبهشت 1401
        جناب آقای مهندس ابوالفضل خالقیه، مدیرعامل شرکت کاشی امین میبد […]
      • شرکت تن رزاق تجارت
        20 اردیبهشت 1401
        جناب آقای مهندس علی مددی مدیرعامل شرکت تن رزاق تجارت […]
      • شرکت مهندسی پایش خودرو سومر
        20 اردیبهشت 1401
        جناب آقای مهندس امین پور رستمی مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت مهندسی […]
      • شرکت تولیدی و بازرگانی صنعت رایان پارس
        30 آبان 1400
        جناب آقای مهندس مهدی موحد جگر کندی ، مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت […]

      عضویت در خبرنامه

      به راحتی میتوانید در خبرنامه رایگان ایمیلی انجمن مدیران صنایع ایران عضو شوید:






        نوشته‌های تازه

        • اطلاعیه مهم در مورد تغییر زمان برگزاری سمینار « بررسی مسائل و مشکلات سازمان تامین اجتماعی و برنامه­های آن در سال 1401»

        آب و هوا

        تهران
        25 مرداد 1401
         

        آفتابی
        37°C
        رطوبت: 7%
        طلوع خورشید: 5:54 am
        غروب خورشید: 7:23 pm
        پیش بینی 26 مرداد 1401
        روز
         
        آفتابی
        36°C
         
        تهران، خیابان شهید مطهری، رو به‌ روی خيابان ميرعماد‌ ، پلاك 264 ، طبقه سوم

         تمامی حقوق مادی و معنوی اين سايت متعلق به انجمن مدیران صنایع ایران ميباشد. Powered by Bluesoul.ir © 2015