محمد رضا ستوده دبیر کل انجمن مدیران صنایع
سال ۱۳۹۹ یکی از عجیبترین سالهای تاریخ اقتصاد ایران شد. سه متغیر تحریم، کرونا و نیز سیاستهای اقتصادی دولت کار را بر اقتصاد خانوادهها، بنگاهها و نیز اقتصاد کلان سخت کرد. بنگاههای صنعتی ایران در وضعیتی ویژه در سال ۱۳۹۹ تلاش کردند از پای درنیایند و مدیران و صاحبان کارخانهها برای کمک به تولید ملی ونیز سرپا نگهداشتن خود برنامههای نوآورانه ونیز دشواری را تهیه کرده و اجرا کردند. برخی آمارهای ارائه شده از سوی وزارت صمت ونیز پژوهشکده پولی و بانکی و نیز آمارهای دیگر نشان میدهد بنگاههای صنعتی در سال ۱۳۹۹ سقوط نکردند و برخی فعالیتهای صنعتی رشدهای اندکی نیز داشتند. بخش خصوصی ایران در سال ۱۳۹۹ به رغم همه بیمهریهایی که از ناحیه محیط بیرونی مشاهده کرد اما تلاش کرد با استفاده از خرد جمعی و نیز با استفاده از تواناییهای ذاتی خویش این بیمهریها را تحمل کند و این اتفاق نیز رخ داد. در سال یادشده میلیونها شغل صنعتی ایجاد شده از سوی بخش خصوصی در کارخانهها و بنگاههای اقتصادی و سایر فعالیتها پابرجا ماندند و همین مسأله به دولت و کشور بسیار کمک کرد. با اینکه برخی نهادها و سازمانهای اصلی اقتصاد تلاش کردند بخش خصوصی را عامل گرانی ارز و کالا نشان دهند اما ایرانیان درک میکردند این داوریها دقیق نیست و کار بخش خصوصی ادامه داشت.
در چنین وضعیت دشواری بود که تشکلهای صنعتی از جمله تشکل قدیمی و اصیل انجمن مدیران صنایع با استفاده از دلگرمی اعضا کار خود را دنبال کردند و تلاش شد تا جایی که امکان دارد فعالیتهای کارشناسی و تبادلنظرها ادمه یابد که همینگونه نیز شد. انجمن مدیران صنایع درسال گذشته به رغم هم دشواریها توانست با برگزاری مجمع عمومی، انتخابات هیأت رئیسه را برگزار کند. در انتخابات برگزار شده گروهی از یاران قدیم انجمن به دلایل گوناگون جای خود را به اعضای تازه دادند و این نهاد قدیمی گردش وچرخش میان مدیران عضو خود را مشاهده کرد. انجمن مدیران صنایع در سال سخت و دشواری که پشت سرگذاشتیم در انجام فعالیتهای کارشناسی و برگزاری نشستهای اعضای خود با جدیت کارخود را انجام داد و هرگز به اینکه کارها را به امان خدا رها کند نیندیشید.
بخش خصوصی ایران با سرپا نگهداشتن بنگاهها در یکی از سختترین سالهای اقتصاد ایران نشان داد که میتواند حتی زیر برخی فشارها از ناحیه تصمیمهای غیرکارشناسی شرایط خود را تثبیت کند و نشان داد به بلوغ رسیده است و نیازمند حمایتهای ادامهدار دولت نیست و تازه از دولت میخواهد اجازه دهد با نوآوریهایی که میتواند انجام دهد اقتصاد ایران را به محل مناسبی هدایت کند. با این همه اما در سال ۱۳۹۹ شاهد بودیم برخی نهادهای دولتی تلاش کردند سختیهای تحمیل شده از سوی تحریم را به ویژه در مسائل ارزی بر دوش بخش خصوصی بیندازند که با هوشیاری و ایستادگی بخش خصوصی این مسأله ختم به خیر شد. اما یکی از مهمترین رخدادهای سال ۱۳۹۹ که البته هنوز به جایی نرسیده است تلاش برای تهیه قانون تازه برای اتاق بازگانی، صنایع، معادن .کشاورزی بود. گروهی از اعضای مجلس یازدهم بدون تردید با نیت اصلاح قانون قدیمی تاسیس اتاق طرحی تهیه کردهاند تا با تصویب آن در مجلس ساختار اتاق را دگرگون کنند. انجمن مدیران صنایع با درک دقیق از این تحول احتمالی گزارش پژوهشی درباره این قانون و تفاوتهای آن با قانون فعلی تهیه کرد که مورد توجه کارشناسان و فعالان قرار گرفت که در همین شماره
کارآفرین جزئیات آن منتشر شده است. واقعیت این است که قانون قدیمی اتاق به دلیل فضای خاص دهه ۱۳۶۰ و تحولات بنیادین در نقش و سهم اتاق و نیز تحولات ساختاری در اقتصاد ایران و اندیشههای حاکم بر تعامل بخش خصوصی و دولتی در سطح کلان نیاز به دگرگونی دارد اما این تغییرات لازم باید از مسیر بخش خصوصی عبور کند. در گام نخست خود اتاق بازرگانی، صنایع ومعادن ایران که حالا دارای مرکز پژوهشها شده است میتواند و باید در این راه بیشترین اقدامها را برای تغییر قانون اتاق انجام دهد. در گام بعدی اتاقهای استانی نیز میتوانند و باید با استفاده از تجربه انباشت شده در این نهادها راه را برای دگرگونی احتمالی هموار کنند. در گام بعدی اما دهها تشکل نیرومند کارفرمایی ایران در بخشهای صنعت معدن وتجارت نیز توانایی و دانایی و انگیزههای کارشناسی برای کمک به تهیه قانون جدید اتاق را دارند.
سال پیش رو
سال ۱۳۹۹ با همه تلخی وشیرینی و دشواریها و گرفتاریهایش به سر آمده است و از چند روز دیگر سال و قرن تازهای را شروع خواهیم کرد. همه ایرانیان باید امیدوار باشند و بیشترین تلاش را برای بهروزی و سعادت کشور و صنعت انجام دهند. واقعیت این است که اقتصاد ایران در پایان آخرین سال قرن و به ویژه در مناسبات میان دولت و بخش خصوصی و نیز مناسبات مجلس و دولت که در تدوین بودجه ۱۴۰۰ نشانههای آن را دیدیم روزهای خوشی را تجربه نکرد. با این همه آگاهان میدانند ایران آنقدر نیرومند و قوی است که به رغم همه دشواریهایی که دارد باز هم سر بلند کند و به روزهای بهتر برسد. دولت فعلی و دولت محترم بعدی که از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ قدرت را تحویل میگیرد و نیز مجلس قانونگذاری ایران باید توجه داشته باشند بخش خصوصی ایران آنقدر تجربه و تخصص و سرمایه فکری و انگیزه رشد و بقا و نیز مددرسانی به توسعه ایران را دارد که علاوه بر اینکه خود را توسعه میدهد به توسعه کشور نیز کمک کند. دولتهای محترم توجه دارند که دوران آسان صادرات نفت و به دست آوردن ارز فراوان به سر آمده است و باید به بخش خصوصی اعتماد کند تا بتوان کشور را اداره کرد.
انجمن مدیران صنایع نیز در همین مسیر و در ادامه فعالیتهای پربرکت خود در سال ۱۴۰۰ در راه کمک به اعضای خود و نیز کمکهای کارشناسی به اتاق ایران و نیز به دولت ومجلس برای برقراری اقتصادی نیرومند درکشور فعالیت خواهد کرد. با امید به اینکه سال ۱۴۰۰ سالی پر از برکت وخوبی برای ایران باشد.