آمار مبادلات تجارت خارجی کشور تا پایان دیماه سال ۹۹ منتشر شد. جزئیات آمار اعلامی از سوی رییس کل گمرک ایران، نشان میدهد، تجار ایرانی کالاهایی به وزن ۱۲۲میلیون تن و باارزش حدود ۵۹ میلیارد دلار با شرکای تجاری خود مبادله کردهاند. رقمی که حکایت از این دارد که تجارت خارجی کشور در دهمین ماه از سال نسبت به ۹ماهه ۹۹ از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است؛ چراکه میزان تجارت خارجی تا پایان آذرماه امسال ۵۱ میلیارد و ۹۷۰ میلیون دلار بوده که تا پایان دیماه با افزایش بیش از ۷ میلیارد دلار مواجهه شده است. با این حال هرچند تحلیل آمار صادرات و واردات نشان از رشد تجارت خارجی دارد، اما آمارها همچنان بر افت صادرات گواهی میدهند. بهطوریکه براساس دادههای منتشر شده، تا پایان دیماه، میزان کالاهایی صادر شده از سوی صادرکنندگان ایرانی برابر با ۹۴ میلیون و ۵۴۱ هزارتن به ارزش ۲۸ میلیارد و ۶۳ میلیون دلار گزارش شده، که نشان از افت ۲۰ درصدی صادرات از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد. البته میزان صدور کالا در مقایسه با ماه قبل از آن، یعنی آذرماه افزایشی بوده و پیشبینی میشود که این روند در ماههای بهمن و اسفند سالجاری با رشد بیشتری همراه باشد. در مقابل واردکنندگان، ۲۸ میلیون و ۲۴۹ هزارتن به ارزش ۳۰ میلیارد و ۶۳۹ میلیون دلار کالا وارد کشور کردهاند که تحلیل دادههای آماری نشان میدهد، میزان واردات در این مدت نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۱۵٫۵ درصد را تجربه کرده است. علاوه بر این، تراز تجاری کشور نیز در این بازه زمانی همچنان منفی گزارش میشود، بهطوریکه فاصله صادرات با واردات در دهمین ماه از سال ۹۹ برابر با ۲میلیارد و۵۷۶ میلیون دلار بوده است. ۵ مقصد مهم صادراتی ایران در مدت یاد شده، کشورهایی چون «چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان» بوده که نسبت به ماه آذرماه تغییری در شرکای تجاری دیده نمیشود.
عملکرد ۱۰ ماه تجارت خارجی
گمرک ایران عملکرد ۱۰ ماه تجارت خارجی کشور را منتشر کرد. طبق آمار و اطلاعات اعلام شده از سوی رییس کل گمرک ایران، حجم تجارت خارجی ایران با کشورهای دیگر در ۱۰ ماه منتهی به دی ماه ۱۲۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده و ارزش آن ۵۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بود است. سهم واردات از سر جمع تجارت خارجی در این مدت ۳۰ میلیارد و ۶۳۹ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۱۵٫۵ درصد کاهش را نشان میدهد. در این مدت به لحاظ وزنی ۲۸ میلیون و ۲۴۹ هزار تن واردات داشتهایم که نسبت به سال قبل ۲ درصد کاهش یافته است. همچنین سهم صادرات ۹۴ میلیون و ۵۴۱ هزار تن به ارزش ۲۸ میلیارد و ۶۳ میلیون دلار بود. صادرات کالاهای غیرنفتی در این مدت از لحاظ وزن و ارزش به ترتیب با ۱۷٫۷ و ۲۰ درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه بود اما در مقایسه با ماه قبل از آن، یعنی آذر ماه افزایش داشته و پیشبینی میشود که این روند در ماههای بهمن و اسفند سالجاری با رشد بیشتری همراه باشد. البته ارزیابی آماری جزئیات تجارت خارجی کشور تا پایان آذرماه نشان میدهد، مجموع صادرات و واردات، ۵۱ میلیارد و ۹۷۰ میلیون دلار بوده، است که صادرات بدون نفت خام ایران در نهمین ماه از سال جاری، ارزشی معادل ۲۵میلیارد و ۱۱۰میلیون دلار داشته است. همچنین واردات کالا در سه فصل ابتدایی امسال ۲۶ میلیارد و ۸۶۰میلیون دلار عنوان شده است. بنابراین آمارها، کسری تجاری در ۹ ماه منتهی به آذرماه ۹۹ یک میلیارد و ۷۵۰میلیون دلاری ثبت شده است.
مقاصد صادراتی و مبادی وارداتی
شرکای تجاری ایران تا پایان ماه دهم از سالجاری کدام کشورها بودند؟ آمارهای اعلامی نشان از این دارد که مهمترین مقاصد صادراتی ایران در این ۱۰ ماه «چین»، «عراق»، «امارات متحده عربی»، «ترکیه» و «افغانستان» بوده است. بررسی میزان تجارت با این کشورها بیانگر این است که کالاهای صادراتی در ۱۰ ماهه سال جاری به کشور «چین» ۲۲ میلیون و ۸۰۰هزار تن به ارزش ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده است. «عراق» دیگر شریک تجاری ایران به شمار میرود که با ۲۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش ۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار به عنوان دومین مقصد صادراتی ایران معرفی شده است. «امارات متحده عربی» با ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش ۳ میلیارد دلار در رتبه سوم مقاصد صادراتی ایران قرار دارد. «ترکیه» با ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تن به ارزش ۲میلیارد دلار و «افغانستان» با ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار نیز از دیگر مقاصد صادراتی ایران قلمداد میشود. آمارها نشان میدهد، این پنج کشور در مجموع ۶۹ میلیون و ۵۰۰هزار تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کردهاند که از حیث وزن ۷۳٫۵ درصد و از نظر ارزش ۷۶ درصد صادرات را دربرمیگیرد.
ازآنسو، رییس کل گمرک ایران، کشورهای مبدأ طرف معامله واردات کالا با ایران را کشورهای «چین، امارات متحده عربی، ترکیه، هند و آلمان» عنوان کرد. ریز جزئیات تجارت با این کشورها نشان میدهد، «چین» با ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلارهمچنان به عنوان مبدا نخست وارداتی ایران به شمار میرود. اما دومین کشوری که واردکنندگان ایرانی ترجیح دادهاند، از آن کالا وارد کنند، « امارات متحده عربی» با ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تن به ارزش ۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. « ترکیه» هم با ۴ میلیون تن به ارزش ۳ میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار سومین مبدا وارداتی ایران تا پایان دیماه بهشمار میرود. «هند» هم با یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار و «آلمان» با ۹۶۶ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار از کشورهای طرف معامله برای واردات کالا از سوی واردکنندگان ایرانی است. براساس اظهارات میراشرفی، پنج کشور یادشده در مجموع ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش ۲۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر کردند که این رقم ۴۹ درصد از وزن و ۷۱٫۶درصد از ارزش کل واردات کشور در ۱۰ ماهه سالجاری را تشکیل میدهد. طبق آمار اعلام شده از سوی معاون وزیر اقتصاد، ۶۹ درصد از کل واردات کشور در این مدت را کالاهای اساسی به خود اختصاص دادهاند که وزن آنها بالغ بر ۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بوده است. همچنین بنا به توضیحات رییس کل گمرک ایران، از یازدهم آبان ماه تا سیام دی ماه سالجاری را ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تن کالای اساسی به ارزش ۹ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار (روزی ۱۰۱ هزار تن) وارد کشور شده است. در ۱۰ماهه سالجاری ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالا از قلمرو جمهوری اسلامی ایران ترانزیت شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۹٫۵ درصد کاهش نشان میدهد. (در روزنامه امروز تعادل میتوانید تحلیل دکتر مهدی رضایی پژوهشگر اقتصادی، درباره افت نگران کننده تجارت خارجی و اثر آن بر مولفههای سرمایهگذاری را مطالعه نمایید.)