سه شنبه 14 اردیبهشت 1395 – 535
در بورس تهران، روزانه سه تا چهار شركت در صف خريد يا فروش قرار مي‌گيرند كه بنابه دلايلي، قيمت پاياني آن سهم به تناسب صف خريد يا فروش، حد نوسان مثبت و منفي 5درصد را تكميل نمي‌كند.
چنانچه اين وضعيت براي چندين روز متوالي تكرار شود، ناظر بازار اقدام به بررسي‌هاي پيراموني كرده و در صورت مشاهده خطا يا عدم شفافيت، سهام را متوقف مي‌كند، اما چنانچه خطايي در كار نباشد ناظر بازار، حد نوسان را برداشته و اجازه مي‌دهد بدون محدوديت، قيمت سهم تغيير كند.
به گزارش «تعادل»، يكي از موضوعاتي كه همواره براي رفع گره مطرح شده، اطلاع‌رساني به موقع و شفاف‌سازي سهامدار عمده است. موضوع ديگر دست‌كاري سهام شناور از سوي سهامدار عمده يا به اصطلاح ناشر سهام است، زيرا آنها مي‌توانند با جمع‌آوري سهام اقدام به تحريك سهامداران خرد براي اجراي طرح رفع گره شوند كه در آن صورت ناظر دخالت كرده و سهم را بدون قانون رفع گره و با محدوديت مجددا بازگشايي مي‌كند.
در واقع رفع گره معاملاتي وضعيتي است كه در آن يك نماد معاملاتي با وجود برخورداري از صف خريد يا فروش حداقل معادل يك برابر حجم مبنا براي شركت‌هاي با 3ميليارد سهم و بيشتر و دوبرابر حجم مبنا براي ساير شركت‌ها، به علت عدم تقارن قيمت‌هاي درخواست خريد و فروش، حداقل به مدت 10جلسه معاملاتي متوالي مورد معامله قرار نگيرد وضعيت ديگري كه بايد در نظر گرفت، اين است كه متوسط معاملات روزانه آن در اين دوره (به استثناي معاملات در نماد عمده)، كمتر از 5 درصد حجم مبنا باشد.
به گزارش «تعادل» در سال 95 شركت‌هايي چون سرمايه‌گذاري توسعه آذربايجان با نماد «وآذر»، پمپ‌سازي ايران با نماد «پمپي»، توليد محور خودرو با نماد «خمحور» مشمول رفع گره شدند اما شركتي چون بين‌المللي محصولات پارس با نماد «شپارس» با وجود اينكه دوبار در 2ماه گذشته مشمول رفع گره شد اما همچنان در آن شرايط قراردارد.
در همين رابطه مدير عمليات بازار شركت بورس تهران در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار كرد: در ليست روزانه ناظر بازار، 3 يا 4 شركت مشمول رفع گره صف خريد و 2 يا 3 شركت مشمول صف فروش قرار دارد، اما اين شركت‌ها براي اجراي قانون رفع گره بايد شرايط خاصي داشته باشند، از جمله اين شرايط ميزان صف خريد يا فروش، درصد سهام شناور شركت در بازار و رتبه P/E شركت (خيلي بالا يا منفي نباشد) از جمله عواملي هستند كه براي تصميم‌گيري رفع گره تاثير دارد.
سيد مهدي پارچيني در خصوصي شركت‌هايي كه در حال حاضر مشمول رفع گره شده ولي تاكنون اين قانون براي آن شركت‌ها اجرا نشده است، گفت: براي نمادي مانند شركت بين‌المللي محصولات پارس «شپارس» از 24 اسفند ماه سال 94 تاكنون دو بار رفع گره صورت گرفته و در حال حاضر براي اين اقدام بايد شركت يا سهامدار عمده دست به كار شود و اگر اطلاعات خاصي در زمينه شركت مطرح هست بايد سهامدار عمده مطرح كند و شفاف‌سازي صورت گيرد.
اين مقام مسوول در ادامه اعلام كرد: در بسياري از مواقع سهامدار عمده همكاري لازم را ندارد و شفاف‌سازي انجام نمي‌دهد. اين در حالي است كه اگر اين تعامل بين سهامدار عمده و ناظر بازار وجود داشته باشد، كمتر شركتي شامل قانون رفع گره مي‌شود.
پارچيني افزود: براي رفع گره معاملاتي، تاثير حجم مبنا در محاسبه قيمت پاياني نماد مورد نظر، براي دوره مشخصي كه از 5 جلسه معاملاتي متوالي بيشتر نيست، حذف مي‌شود در واقع فهرست شركت‌هاي داراي گره معاملاتي براساس وضعيت سفارشات پايان جلسه معاملاتي و حجم معاملات آخرين 10جلسه معاملاتي توسط بورس استخراج و حداكثر تا ساعت 16 همان‌روز از طريق سامانه معاملات و همچنين سايت اين شركت به اطلاع عموم مي‌رسد. بعد از آن حذف حجم مبنا در جلسه معاملاتي روز بعد اعمال خواهد شد. پس از رفع گره معاملاتي يا خاتمه دوره پيش‌بيني شده در بند 2، حجم مبنا در محاسبه قيمت پاياني سهام شركت لحاظ مي‌شود.
بنابراين، گره معاملاتي وضعيتي است كه در آن يك نماد معاملاتي با وجود برخورداري از صف سفارش خريد يا فروش حداقل معادل يك برابر حجم مبنا براي شركت‌هاي با سه ميليارد سهم و بيشتر و دوبرابر حجم مبنا براي ساير شركت‌ها، به علت عدم تقارن قيمت‌هاي درخواست خريد و فروش، حداقل به مدت 10جلسه معاملاتي متوالي مورد معامله قرار نگيرد يا متوسط معاملات روزانه آن در اين دوره كمتر از 5 درصد حجم مبنا باشد.
دستورالعمل رفع گره معاملاتي در بورس اوراق بهادار تهران كه از شنبه هفتم مهر 1386 تاكنون اجرا مي‌شود
منبع: روزنامه تعادل
