برایان هوک که پیش از خروج ترامپ از برجام می‌خواست با امضای یک متمم، این توافق را حفظ کند، رییس گروهی شده که وظیفه‌اش یافتن راه‌حل برای اجرای سیاست‌های تحریمی دولت امریکا است. روز پنجشنبه وزیر امور خارجه امریکا اعلام کرد گروهی به نام «گروه اقدام ایران» تشکیل داده که وظیفه‌اش هماهنگی و اجرای سیاست‌های این کشور در قبال ایران است. مایک پمپئو اعلام کرده که امریکا متعهد به ایجاد تغییر در رفتار نظام حاکم بر ایران است. او در عین حال اظهار کرده که امیدوار است دولت امریکا به زودی به توافقی جدید با ایران دست پیدا کند؛ اما برای این توافق، امریکا باید شاهد تغییر در رفتارهای ایران در داخل و در خارج باشد. تشکیل این گروه در راستای راهبرد پمپئو علیه ایران است که او آن را در نشست ۳۱ اردیبهشت ماه امسال در بنیاد محافظه کار «هریتیج» تحت عنوان «پس از توافق؛ استراتژی جدید پیرامون ایران» اعلام کرد.

وزیر امور خارجه امریکا، ریاست این گروه را هم به برایان هوک مدیر فعلی بخش سیاست‌گذاری وزارت خارجه امریکا داده است.

هوک، مدافع مشروط برجام

رابرت هوک که نیویورک تایمز -پیش از خروج ترامپ از برجام- به نقل از دیپلمات‌های اروپایی نوشته بود او تنها کسی است که می‌تواند برجام را نجات دهد. آنطور که این نشریه امریکایی نوشته بود، در طول دیدار‌ تیم‌های مذاکره کننده در وین پیش از خروج امریکا از برجام، هوک و تیمش همواره تلاش کردند تا شکاف بین نگرانی‌های اروپا و ایالات متحده را از بین ببرند. شکاف‌هایی که عمدتا ناشی از تقاضاهای ترامپ می‌شد. این نگاه به رابرت هوک تنها محدود به دیپلمات‌های اروپایی نبود؛ عباس عراقچی پس از نشست مشترک برجام که هوک هم در آن حضور داشت، گفت که «هیات امریکایی که آقای هوک در وین رهبری می‌کرد، نشان دادند که به برجام متعهد هستند.» هرچند این دیپلمات امریکایی پس از خروج ترامپ از برجام موضع دیگری گرفت. او که پیش‌تر خواهان افزودن متمم به برجام با همراهی سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه بود، پس از خروج امریکا از توافق، برجام را توافقی بد توصیف کرد. او گفت که«از برجام خارج شدیم و شروط ۱۲ گانه را پیش روی مذاکره‌کنندگان ایرانی گذاشتیم.»  رییس گروه اقدام ایران خردادماه امسال در گفت‌وگویی مدعی شد اگرچه امریکا از برجام خارج شده؛ اما در پی توافقی است که به گفته او بار حقوقی داشته باشد: ‌« در صورت عملی شدن شروط امریکا، این بار دیگر توافقی با مبانی لرزان حقوقی مانند برجام منعقد نخواهد شد و ترامپ، توافقی الزام‌آور که در زمره قوانین مصوب نهادهای قانون‌گذار امریکا تلقی شود را امضاء خواهد کرد.»

هدف تشکیل گروه اقدام ایران

حال این دیپلمات جمهوری‌خواه رییس گروهی شده که می‌خواهد تضمین کند اقدامات امریکا علیه ایران به شکست نمی‌انجامد. هوک که پیش از این، مشاور جان بولتون سیاستمدار ضد ایرانی بوده، درباره سیاست‌های گروه اقدام ایران گفته که « این گروه با تمام شرکای امریکا در تماس خواهد بود و هدف آن تغییر رفتار ایران است. استراتژی ما تمام سطوح تهدیدهای ایران را در بر می‌گیرد.»

او افزود که بحث موشکی، تسلیحات هسته‌ای و بازداشت شهروندان امریکایی محور کار گروه خواهد بود. این دیپلمات امریکایی با اشاره به مقاومت کشورها در مقابل تحریم نفتی علیه ایران گفت: «امریکا آماده است، دولت‌هایی که از ایران نفت وارد می‌کنند را تحریم کند.»

هدف هوک؛ هم پیمانان ایران

احتمالا منظور هوک، کشورهایی همچون چین و ترکیه هستند که بخش زیادی از نفت مورد نیاز خود را از ایران می‌خرند و روابط نزدیکی هم با تهران دارند. این دو کشور خریدار عمده نفت ایران تاکید کرده‌اند از تحریم‌های یکجانبه امریکا که فروش نفت را نشانه رفته، پیروی نمی‌کنند. در همین ارتباط، هیاتی از امریکا به کشورهای خریدار نفت ایران سفر کرد تا آنان را درباره عواقب خرید نفت از ایران آگاه کند. یکی از مقاصد هیات امریکایی به سرپرستی مارشال بیلینگسلی معاون وزیر خزانه داری امریکا در امور کمک‌های مالی به تروریسم، ترکیه بود. خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از منابع دیپلماتیک درباره مذاکره هیات‌های ترک و امریکایی در خصوص برقراری دوباره تحریم علیه ایران در پی خروج امریکا از برجام اعلام کرد: ترکیه فعالیت لازم را برای آسیب ندیدن از اعمال تحریم علیه ایران را آغاز کرده است و در این راستا تماس با طرف‌های امریکایی ادامه دارد.

به گزارش این رسانه و به نقل از یک منبع دیپلماتیک ترک، «ایران هم از لحاظ روابط اقتصادی و تجاری و هم تامین انرژی همسایه مهم ترکیه به شمار می‌رود و از این رو تحریم‌های امریکا علیه ایران از نزدیک پیگیری می‌شود.» از سوی دیگر، به تازگی بحرانی بزرگ میان ترکیه و امریکا در گرفته که برخی دلیل بخشی از این بحران را امتناع آنکارا از اجرای تحریم‌های ایالات متحده می‌دانند.

تردید در موفقیت ایالات متحده

با این حال، امریکا پیروزی در اعمال حداکثر فشار به ایران یا آنچه آنان به صفر رساندن فروش نفت می‌خواند را در گرو همراه ساختن کشورهایی همچون ترکیه و چین می‌داند. چنانچه در دور پیشین تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران پیش از امضای برجام، ترکیه به همراه چین نقش عمده‌ای در کاهش فشار اقتصادی به تهران داشت. تا آنجا که چند تن از مقامات ترکیه‌ای به اتهام کمک به ایران برای دور زدن تحریم‌ها، در دادگاه‌های ایالات متحده مجرم شناخته شدند. با آغاز دور تازه تحریم‌های امریکا علیه ایران، این کشور در تلاش برای فشار حداکثری به تهران است. برخی کارشناسان معتقدند برخلاف دفعه پیش، این تحریم‌ها با همراهی بین‌المللی مواجه نخواهد بود؛ چون نه خبری از قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران است و نه امریکا، اروپا و دیگر کشورهای توسعه یافته را همراه با سیاست‌های خود می‌بیند. تا آنجا که درست پس از آغاز دور اول تحریم‌های امریکا، اتحادیه اروپا قانون مسدود‌کننده را برای مقابله با این تحریم‌ها به اجرا گذاشت. قانونی که اگرچه درباره تاثیرگذاری آن تردید وجود دارد؛ اما این پیام شفاف را منتقل می‌کند که امریکا در مسیر فشار به ایران، برخلاف دفعه پیشین، حتی بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین هم‌پیمانانش را همراه خود ندارد.

منبع