مقدمه:

علیرغم اینکه روشهای تامین مالی برای تولیدکننده در دنیا متنوع و ارزان است ولی در ایران تنها روش تامین مالی استفاده از تسهیلات بانکی آن هم با هزینه تمام­شده بسیار بالاست. در چند سال اخیر با توجه به الزامات قوانین و مقررات، بازار سرمایه هم درصدد ایجاد ابزارهای تامین مالی است. انجمن مدیران صنایع برای آشنائی بیشتر اعضاء خود با سایر روش­های تأمین مالی، در این گزارش امکانات بورس کالای ایران را ارئه می­نماید تا مورد بهره­برداری قرار گیرد.

در این راستا بورس کالای ایران در یک سال اخیر با تصویب مقررات و چارچوب قراردادهای سلف موازی استاندارد اقدام به راه اندازی این قراردادها کرده است که تاکنون سه شرکت بزرگ از جمله سنگ آهن گل­گهر، سنگ آهن چادرملو و شرکت پتروشیمی آبادان برای تامین مالی تولید محصول خود به ترتیب به مبلغ ۸۰۰، ۸۰۰ و ۵۰۰ میلیارد ریال استفاده کرده­اند در این گزارش به طور اجمالی شرایط و فرآیند انتشار این اوراق تامین مالی، مشخصات و شرایط انتشار و در پایان به استقبال فعالان بازار در این خصوص اشاره خواهدشد.

• شرایط و فرآیند انتشار قرارداد سلف موازی استاندارد

تامین مالی از طریق سلف موازی مبتنی بر کالای پذیرش شده در بورس و با توجه به ماهیت و سابقه شرکت است و نحوه تضامین آن هم با توجه به سابقه شرکت در نظر گرفته می­شود. شروع استفاده از این قرارداد با انتخاب شرکت تامین سرمایه می­باشد در حال حاضر ۹ شرکت تامین سرمایه به شرح ذیل در حال فعالیت   می­باشند. کالاهای پذیرش شده در سه حوزه صنعتی و معدنی، پتروشیمی و کشاورزی است (فهرست کالا پیوست می­باشد.)

تامین سرمایه امین، نوین، بانک ملت، امید، سپهر، لوتوس پارسیان، آرمان، کاردان، آباد مسکن (مشخصات کامل پیوست می­باشد.)

• قراردادهای منتشر شده برای تامین مالی

تاکنون سه تولیدکننده از قرارداد سلف مواز ی استفاده کرده­اند که عبارتند از: شرکت صنعتی و معدنی گل­گهر برای تولید سنگ آهن دانه­بندی، شرکت معدنی و صنعتی چادرملوبرای سنگ­آهن دانه­بندی، شرکت پتروشیمی آبادان برای تولید محصول پی­وی­سی. فرآیند استفاده از این قرارداد اینگونه است که شرکت تولیدکننده محصولی را که از طریق بورس کالای ایران عرضه کند معرفی و از طریق انتخاب شرکت تامین سرمایه به عنوان مشاور پذیرش تمامی مراحل تامین مالی را از طریق شرکت تامین سرمایه اعمال می­کند.در جداول زیر شرایط و مشخصات قرارداد هر کدام از محصولات مرتبط به تفصیل ارائه شده است بر این اساس در یک سال گذشته هزینه تامین مالی از طریق این قراردادها حداقل ۵/۲۳ و حداکثر ۲۸ درصد بوده است. این قرارداد جزو اوراق بهادار محسوب می­شوند و غیر از  در مرحله تحویل در کلیه مراحل معاف از هرگونه مالیات هستند.

• با توجه به اینکه قیمت سنگ‌آهن دانه­بندی شده در دوره عرضه اولیه بر اساس قیمت جهانی سنگ‌آهن از سایت مرجع Umetal.com استخراج و در اطلاعیه عرضه منتشر می­گردد، اعداد این امیدنامه فرضی است و به منظور آشنایی سرمایه‌گذاران ارائه گردیده است. تاریخ‌ها و قیمت‌های نهایی بر اساس اعداد و ارقام واقعی و قطعی در اطلاعیه عرضه درج خواهد گردید.
• به استناد تبصره ۲ ماده ۱۳ دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران مصوب ۰۵/۰۷/۱۳۸۹ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، اطلاعات منتشره در قالب امیدنامه جزء لاینفک اطلاعیه عرضه است.

• به استناد تبصره ۲ ماده ۱۳ دستورالعمل معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بورس کالای ایران مصوب ۰۵/۰۷/۱۳۸۹ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، اطلاعات منتشره در قالب امیدنامه جزء لاینفک اطلاعیۀ عرضه است.

• شرایط بازار برای انتشار اوراق تامین مالی

نخستین اوراق سلف موازی استاندارد منتشر شده در بازار سرمایه که برای تامین مالی شرکت معدنی و صنعتی گل­ گهر در بورس کالای ایران عرضه شده بود، تسویه نهایی شد.

با توجه به اینکه اوراق سلف موازی می تواند منجر به تحویل کالا و یا تسویه نقدی شود، متقاضی برای تحویل فیزیکی کالا وجود نداشت و کلیه اوراق منجر به تسویه نقدی شد.

این اوراق دارای اختیار خرید و فروش تبعی بود و در صورتی که قیمت جهانی سنگ آهن و نرخ ارز به نحوی بود که سود اوراق بر مبنای قیمت پایه عرضه اولیه از ۲۵.۵ درصد کمتر باشد دارنده اوراق می توانست اختیار فروش خود را با قیمت پایه عرضه اولیه ضرب در ۲۵.۵ درصد اعمال نماید. و در صورتی که سود اوراق  بر مبنای قیمت پایه عرضه اولیه از ۳۰ درصد بیشتر باشد، عرضه کننده یا همان فروشنده می توانست اختیار خرید خود را با قیمت پایه عرضه اولیه ضرب در ۳۰ درصد اعمال نماید. که در این اوراق با توجه به پایین آمدن قیمت جهانی سنگ آهن و ثابت ماندن نرخ ارز، همه دارندگان اختیار فروش تبعی، اختیار خود را اعمال کردند و تسویه با آنها با قیمت پایه عرضه اولیه ضرب در ۲۵.۵ درصد صورت گرفت.

بر همین مبنا مبلغ ۱.۰۴۵.۸۴۵.۰۵۷.۰۸۶ ریال بعد از کسر کار مزد تسویه نهایی به حساب دارندگان این اوراق توسط شرکت سپرده­گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه واریز گردید.

در واقع سال گذشته شرکت گل گهر توانست با استفاده از انتشار اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن، توانست ظرف سه روز کاری ۸۳ میلیارد تومان تامین مالی کند.

اوراق سلف پی وی سی پتروشیمی آبادان با  حجم  ۹۵۰۰ تن معادل ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار کیلوگرم در نهم آبان­ماه روی تابلوی معاملات رفت که با تقاضای ۲۱ میلیون و ۸۸۷ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم روبه رو شد و در همان ثانیه نخست مورد معامله قرار گرفت؛ به این ترتیب پس از انجام معامله، ۱۰ میلیون و ۲۷۷ هزار کیلوگرم مازاد تقاضا بر سیستم معاملات باقی ماند.

قیمت سلف استاندارد پی وی سی پتروشیمی آبادان در هر کیلو ۲۶۳۱۶ ریال بود که عرضه به روش گسترده و به قیمت ثابت انجام شد. ارزش معاملات بیش از ۲۵۰ میلیارد ریال بود که مرحله دوم انتشار این اوراق به همین ارزش نیز منتشر شد.

دوره معاملات ثانویه اوراق سلف استاندارد پی­وی­سی از ۲۳ آبان ماه به مدت یک سال است، در این روش هم پتروشیمی­ها می­توانند از طریق مسیری روشن، کوتاه و جذاب تامین مالی خود را انجام دهند و همسو با بورس­های معتبر کالایی دنیا حرکت می کند. در این بین سرمایه گذاران نیز به حداقل سود ۲۳ درصدی دست پیدا خواهندکرد.

گفتنی است، بازدهی اوراق سلف استاندارد پی وی سی در سررسید ۲۴ تا ۵/۲۷ درصد و بازدهی روزشمار تا قبل از سررسید ۲۳ درصد است.

در ۱۸ آبان‌ماه ۱۳۹۴، بیش از ۸۰۰ میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن دانه­بندی شده شرکت صنعتی و معدنی چادرملو در بورس کالای ایران عرضه و در کمتر از یک دقیقه از سوی مشتریان خریداری شد.

در واقع انتشار اوراق سلف موازی استاندارد به منظور تامین مالی صنایع مختلف کشور همچنان در دستور کار بورس کالای ایران است.

اوراق سلف موازی استاندارد سنگ آهن دانه بندی شده شرکت صنعتی و معدنی چادر ملو به میزان یک میلیون تن و به قیمت ۸۰۶ هزار و ۳۸۰ ریال در در هر کیلو به روش عرضه با قیمت ثابت از طریق شبکه کارگزاران بورس کالای ایران عرضه و به فروش رسید .

بدین ترتیب شرکت صنعتی و معدنی چادرملو با انتشار اوراق استاندارد سنگ آهن دانه بندی به صورت یکساله، برای طرح های توسعه ای خود بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان تامین مالی جذب کرد.

لازم به ذکر است این اوراق با نام و معاف از مالیات بوده و حداقل سود ۲۵ درصد و حداکثر سود ۲۸ درصد برای آن تضمین شده است، در طول دوره نیز نرخ بازده این اوراق ۲۲ درصد به صورت روزشمار عرضه شد. معاملات ثانویه این اوراق نیز از تاریخ دوم آذرماه سال جاری لغایت ۱۸ آبان­ماه سال ۹۵ انجام   می­شود.

در حال حاضر در بورس کالای ایران کالاها در حوزه صنعتی و معدنی، پتروشیمی و کشاورزی توسط ۳۲۰ تولیدکننده داخلی عرضه می­شود که هر کدام از عرضه­کننده­ها با توجه به شرایط خود می­توانند از مزایای این قرارداد استفاده نمایند (فهرست کالا پیوست می ­باشد.)

[۱] صرفاً در صورت تمایل دارنده اوراق سلف به تحویل فیزیکی کالا در سررسید، مالیات بر ارزش افزوده طبق مقررات جاری کشور به مبلغ قرارداد اضافه می‌گردد.

برای مشاهده متن کامل گزارش کلیک کنید