چهارشنبه 10 خرداد 1396
.
حضور ايران در اتحاديه اقتصادي اوراسيا به صورت رسمي كليد خورد. خبري خوش براي تجار ايراني كه نشان از ورود كالاهاي ايراني به بهشت صادرات كالا دارد. از طرفي مي‌توان گفت شاهد گشايش فصل جديدي از روابط تجاري ايران در منطقه خواهيم بود. در همين راستا رييس اتاق مشترك ايران و روسيه گفت: ايران تا دو ماه ديگر عضو رسمي اتحاديه اوراسيا خواهد شد كه از اين موقعيت تجاري مي‌توان به‌خوبي استفاده كرد؛ چراكه زمينه تسهيل و رشد تجارت ايران را به دنبال دارد. حال از آنجا اتحاديه اقتصادي اوراسيا 7 هدف عمده ازجمله «تسهيل تجارت، ايجاد بازار مشترك در حوزه كشورهاي مستقل هم سود عضو، حذف تدريجي قوانين گمركي در داخل اتحاديه، برقراري تعرفه خارجي مشترك در ميان كشورهاي عضو، هماهنگ‌سازي تشريفات گمركي، جابه‌جايي آزاد كالا، سرمايه، نيروي كار و خدمات در مرزهاي اوراسيا، برقراري سياست مشترك در زمينه انرژي، صنعت، كشاورزي و وسايل نقليه» را دنبال مي‌كند از اين رو ورود ايران به اين اتحاديه مي‌تواند هم از بعد سياسي و هم اقتصادي حامل پيام مهمي به دنيا باشد. چراكه با روي كارآمدن دونالد ترامپ دولت امريكا در تلاش است با ائتلاف عربي و اسراييلي، موقعيت سياسي و اقتصادي ايران در منطقه و جهان را تضعيف كند. اين درحالي است كه خبر عضويت ايران در اتحاديه اقتصادي اوراسيا مي‌تواند حامل پيام مهمي باشد به كشورهايي كه سياست خصمانه‌يي با ايران در پيش گرفتند؛ زيرا با حضور ايران در يك نهاد اقتصادي آسيايي نه تنها اقتصادش در انزوا قرار نخواهد بود بلكه شاهد حضور پايدار و فعال تجار ايراني در بازارهاي آسيايي و جهش رشد اقتصادي و تجاري ايران نيز خواهيم بود. از سوي ديگر دستيابي به توافق تجارت آزاد، پيروزي قابل توجهي براي بلوك نوپاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا خواهد بود و نشان‌دهنده تحكيم روابط ميان ايران و جمهوري‌هاي شوروي سابق است.
***
اهميت اتحاديه اوراسيا براي ايران
فايننشيال‌تايمز از پيوستن ايران به اتحاديه اوراسيا خبر داد و نوشت:«اتحاديه اقتصادي اوراسيا كه در رأس آن مسكو قرار دارد براي عميق كردن روابط با تهران، نهايي شدن توافق تجارت آزاد با ايران تا پايان سال ميلادي جاري را هدف گرفته است.» 5 كشور «روسيه، قزاقستان، بلاروس، قرقيزستان و ارمنستان» در سال ۲۰۰۰ اتحاديه اقتصادي اوراسيا را تشكيل دادند، اما تا پيش از سال ۲۰۱۴ به سازوكار صحيحي نرسيدند. پس از ايجاد اتحاديه گمركي، اين اتحاديه اقتصادي جان تازه‌يي گرفت. قانون گمركي اتحاديه از اول جولاي 2010 براي جمهوري قزاقستان و روسيه و در ششم جولاي 2010 براي بلاروس لازم‌الاجرا شد. تا اينكه مرحله بعدي يكپارچگي با ايجاد فضاي واحد اقتصادي(SES) در اول ژانويه 2012 آغاز شد. بالاترين نهاد ناظر بر اجراي مقررات اتحاديه گمركي و فضاي واحد اقتصادي، كميسيون اقتصادي اوراسيا است كه فعاليت خود را از دوم فوريه 2012 شروع كرده است. گفته مي‌شود در 29مه 2014 سران كشورهاي عضو اتحاديه گمركي و فضاي واحد اقتصادي، پيمان اتحاديه اقتصادي اوراسيا(EEU) را به امضا رساندند كه از اول ژانويه 2015 به مرحله اجرا درآمده است. حال خبر پيوستن ايران به اتحاديه اوراسيا براي تجارت ايران حاوي اهميت بالايي است؛ چراكه تنها روسيه، بزرگ‌ترين كشور اتحاديه اوراسيا بازاري ۱۴۰ميليون نفري پيش روي تجار ايراني است و در همين راستا مذاكرات و رفت‌وآمدهاي مختلفي نيز ميان مقامات دولتي و خصوصي ايران و روسيه طي يك سال اخير انجام شده است.
از سوي ديگر اگرچه برخي از فعالان اقتصادي، مناسبت‌هاي تجاري و اقتصادي ميان ايران و روسيه را نامطلوب ارزيابي مي‌كنند؛ اما خبر الحاق ايران به اين نهاد مهم اقتصادي در منطقه مي‌تواند زمينه‌ساز تحكيم روابط بين ايران با روسيه شريك عمده تجاري‌اش در منطقه باشد. به‌طوري كه رييس اتاق بازرگاني مشترك ايران و روسيه با اشاره به اين موضوع به «تعادل» مي‌گويد: حدود يك ماه گذشته هيات بازرگاني ايراني با نمايندگان كشورهاي منطقه اوراسيا ديدار و مذاكراتي را درباره الحاق ايران به اتحاديه اقتصادي اوراسيا انجام دادند و حال به نظر مي‌رسد كه طي دو ماه آينده ايران عضو رسمي اين اتحاديه شود. اسدالله عسگراولادي در پاسخ به اين پرسش كه پيوستن ايران به اتحاديه اقتصادي اوراسيا چه مزيتي براي اقتصاد و تجارت به همراه خواهد داشت، اظهار كرد:
ايران در زمينه صادرات كالاهاي غيرنفتي مزيت‌هاي فراواني دارد كه از جمله مي‌توان به محصولات خوراكي و كشاورزي اشاره كرد. حال با توجه به اينكه كشورهاي عضو اوراسيا در مناطق سردسير قرار دارند و نيازمند محصولات كشاورزي از ايران هستند. از اين رو، بدون شك با الحاق ايران به اتحاديه اوراسيا وضعيت اقتصادي و مناسبت‌هاي تجاري ما با اين كشورها بهبود خواهد يافت.
او در ادامه توضيح مي‌دهد: در دوران برجام چنانچه به عنوان عضو رسمي اين اتحاديه تلقي شويم، تاثيرات زيادي در بخش‌هاي اقتصادي ما اتفاق خواهد افتاد؛ البته در اين فرصت دو ماهه، بايد بتوانيم اقدام‌هاي قابل‌قبول و رايزني‌هاي مناسبي را با
6 كشور اوراسيايي در بحث‌هاي تجاري انجام دهيم. عسگراولادي همچنين با بيان اينكه مناسبت‌هاي تجاري ما با كشورهاي اوراسيا در وضعيت مطلوبي قرار ندارد، تصريح مي‌كند: روند صادراتي ما با كشورهاي 6گانه اوراسيا قابل‌قبول نيست و باتوجه به ظرفيت‌هاي ايران در بخش كالاهاي غيرنفتي ما بايد به دنبال افزايش و توسعه روند تجاري با اين كشورها باشيم. به‌طور مثال، بايد به اين موضوع اشاره كرد كه ايران حدود 352 ميليون دلار صادرات به روسيه دارد، اين در حالي است كه ميزان واردات ما از اين كشور، حدود يك هزار و 500 ميليون دلار است كه اين امر نشان مي‌دهد كه كفه تجارت ايران با روسيه به نفع اين كشور سنگيني مي‌كند. رييس اتاق بازرگاني مشترك ايران و روسيه در پاسخ به پرسش ديگري درباره اينكه الحاق ايران به اتحاديه اوراسيا تا چه حد مي‌تواند زمينه‌ساز پيوستن به سازمان تجارت جهاني باشد، مي‌گويد: پيش‌بيني اين موضوع سخت است و بايد آن را به دو ماه آتي موكول كرد. بايد ديد كه با الحاق ايران به اتحاديه اوراسيا چه دستاوردهايي ايجاد مي‌شود و از آن پس شروع به گمانه‌زني درباره عضويت ايران به WTO كرد. عسگراولادي در پاسخ به اظهارنظر كساني كه مي‌گويند، زيرساخت‌هاي ايران براي پيوستن به اتحاديه اوراسيا فراهم نيست، اين پرسش را مطرح مي‌كند؛ چرا زيرساخت‌هاي ما با كشورهايي همچون امارت و تركيه فراهم است، اما براي اتحاديه اوراسيا فراهم نيست؟ وي با تاكيد بر اينكه اين نوع اظهارنظرها را قبول ندارم، مي‌افزايد: روس‌ها يك‌سري سخت‌گيري در حوزه‌هاي امنيتي و بانكي دارند، بنابراين ما بايد به دنبال تامين زيرساخت‌ها و برطرف‌سازي موانع با اين كشورها باشيم.
تحكيم روابط تجاري ايران و روسيه
از سوي ديگر، با توجه به اينكه طي يك سال گذشته تنش‌هاي سياسي ميان روسيه و تركيه بالا گرفت، برخي كارشناسان در ارتباط با الحاق ايران به اتحاديه اوراسيا، گمانه‌زني كرده بودند؛ گمانه‌يي كه اكنون رنگ واقعيت به خود گرفته و حامل پيام مهمي در روابط تجاري كشورهاي منطقه است. البته برخي فعالان اقتصادي بر اين باورند، براي پيوستن ايران به اتحاديه اوراسيا بايد زيرساخت‌هاي اوليه همچون «تبادلات مالي و پرواز مستقيم و صدور ويزا براي ارتباط دو سويه با كشورهاي عضو اين اتحاديه» فراهم شود. عضو هيات رييسه اتاق بازرگاني مشترك ايران و روسيه درباره فصل جديد مراودات ايران و كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا كه به زودي كليد خواهد خورد، به «تعادل» مي‌گويد: طي ماه‌هاي اخير نشست دو جانبه‌يي ميان ايران و مسكو برگزار شد كه قطعا زمينه‌ساز افزايش تعاملات اقتصادي و تجاري خواهد بود. به واقع در اين نشست‌هاي دوجانبه يادداشت‌ها و پروتكل‌هاي اقتصادي، تجاري و حمل و نقلي امضا شد و از سوي ديگر روان‌سازي بحث‌هاي تجاري نيز مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
فاطمه مقيمي با اشاره به چالش‌هاي پيش رو ميان ايران و كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا تصريح مي‌كند: بعد از برجام نشست‌هاي متعددي براي رفع چالش‌ها و مشكلات پيش رو با كشورهاي عضو اتحاديه اوراسيا برگزار شد كه عمده‌ترين مشكلات ما به اين كشورها مسائل بانكي، ويزا و پروازهاي دايم و مستقيم را شامل مي‌شود. مشكلاتي كه سال‌هاست به دنبال برطرف‌سازي آن هستيم. او در عين حال تاكيد مي‌كند كه دسترسي به بازارهاي اوراسيا نه تنها يك فرصت براي ايران تلقي مي‌شود، بلكه مزيت‌هايي نيز براي روسيه به دنبال دارد. به گفته وي، با الحاق ايران به اتحاديه اوراسيا مسير براي دستيابي به بازارهاي هدف صادراتي كوتاه‌تر مي‌شود. مقيمي همچنين با اشاره به تنش‌هاي سياسي اخير ميان روسيه و تركيه مي‌گويد: طي يك سال اخير تنش‌هاي زيادي ميان روسيه و تركيه حكمفرما بود كه اكنون ما مي‌توانيم از اين فرصت به نفع خود براي حضور كالاهاي توليدي غيرنفتي بين كشورهاي عضو اين اتحاديه بهره ببريم. البته دستيابي به اين مهم مستلزم حفظ تعاملات دوسويه چه از طرف ايراني و روسي است؛ چراكه روس‌ها هم بايد در قبال مراودات دو سويه مسووليت‌پذير باشند. عضو هيات رييسه اتاق بازرگاني مشترك ايران و روسيه در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به اينكه دسترسي به بازارهاي بزرگ اروپا نيز مي‌تواند از مسير اتحاديه اوراسيا امكان‌پذير باشد، مي‌گويد: در اين بازه زماني دولتمردان و نمايندگان ايران نيز در انتظار پيوستن به سازمان تجارت جهاني هستند و چناچه اين مهم نيز اجرايي شود، ايران مي‌تواند مناسبت‌هاي دو جانبه تجاري و اقتصادي ايران را با ساير كشورها فراهم كند.
منبع: روزنامه تعادل
