چندين سال است كه در نزديك انتخابات‌ها بحث ايجاد اتاق بازرگاني جوانان مطرح مي‌شود. تعداد زيادي جوان عضو در تشكل‌ها و داراي كارت عضويت و بازرگاني باعث شده كه در ايام انتخابات بسياري به دنبال جذب اين آرا از طريق شعار تاسيس اتاق بازرگاني جوانان باشند. هر چند كه بعضي از كارشناسان اصولا با اين ديدگاه مخالف هستند و مي‌گويند در بحث تجارت نبايد بين افراد تفاوت سني يا جنسيتي داشت. با اين وجود الگوي اتاق‌هاي بازرگاني جوانان سال‌هاست كه در كشورهاي ديگر اجرايي مي‌شود اما در ايران اين موضوع مدت‌هاست كه به فراموش سپرده شده و با روش‌هاي ديگري تلاش شده كه تا حدي نياز به چنين تشكلي ديده نشود.
نگاهي به اتاق جوانان در جهان
در سال 1915 نخستين تشكل خاص جوانان به نام «انجمن پيشرفت مدني مردان جوان» با گرد هم آمدن 32نفر از جوانان در ايالت ميسوري امريكا به وجود آمد. اين حركت به سرعت در امريكا منتشر شد و 5 سال بعد يعني در سال 1920 نخستين اتاق ملي جوانان در كشور امريكا تاسيس شد. سپس با شكل گرفتن اتاق‌هاي بازرگاني جوانان در كشورهاي ديگر و ايجاد ارتباط بين اين اتاق‌ها اين حركت شكل گسترده‌تري به خود گرفت تا اينكه در سال 1944 «اتاق بين‌المللي جوانان» با گردهمايي 30 اتاق جوانان در شهر مكزيكوسيتي بنا نهاده شد. از آن پس روند تاسيس اتاق جوانان در اقصا نقاط دنيا به صورت جدي‌تر مطرح شد و اكنون در بيش از 120كشور دنيا اتاق بازرگاني جوانان به وجود آمده است. (اتاق بازرگاني جوانان قبل از انقلاب در ايران نيز وجود داشت ولي پس از انقلاب اين اتاق به بوته فراموشي سپرده شده و با وجود درخواست و پيگيري عده‌يي از اعضاي جوان اتاق‌هاي بازرگاني براي تاسيس مجدد اين اتاق، كميسيون تشكل‌ها و رييس اتاق ايران همواره اين درخواست را ناديده گرفته‌اند.) محدوده سني اعضاي اتاق‌هاي بازرگاني جوانان در اكثر كشورها بين 40-21سال (و در برخي از آنها 40-18 سال) است. اتاق بازرگاني جوانان مانند بستري براي تقويت حس همكاري و مشاركت فعالان اقتصادي جوان و ارتقاي مهارت‌ها، دانش و تجربيات آنها محسوب مي‌شود و با ايجاد آگاهي در آنها درخصوص موضوعات مهمي چون مسووليت اجتماعي، اخلاق و فرهنگ كسب و كار، اقتصاد و محيط زيست، اقتصاد و توسعه و… دورانديشي و بصيرت مديران آينده را براي هدايت، رشد و توسعه پايدار كشور خود آماده مي‌كند. اتاق بازرگاني جوانان يكي از فعال‌ترين تشكل‌هاي حمايتي و خيريه در بسياري كشورها نيز به شمار مي‌رود(متاسفانه در ايران با وجود اينكه اتاق‌هاي بازرگاني محل تجمع بازرگانان و صنعتگران هستند اما كمتر از توان مادي اين قشر براي خدمت به همنوعان و مشاركت‌هاي اجتماعي استفاده مي‌شود.). اتاق‌هاي بازرگاني جوانان در سراسر دنيا از طريق عضويت در «اتاق بين‌المللي جوانان» ارتباط مستمري با يكديگر دارند و همه ساله با جمع شدن در يك نقطه از دنيا به تبادل تجارب و نظرات خود مي‌پردازند و درخصوص مسائل مهم جهاني بحث و بررسي مي‌كنند. در اين گردهمايي‌ها كه موسوم به «كنگره بين‌المللي جوانان» است همه ساله رييس اتاق بين‌المللي جوانان نيز با راي اعضا به مدت يك سال انتخاب مي‌شود. جالب توجه است كه هر كس صرفا يك بار مي‌تواند به اين سمت انتخاب شود و اين خود نشانگر اهميت مشاركت و وجود روحيه مردم‌سالاري در اين نهاد و اعضاي آن است. اتاق‌هاي بازرگاني جوانان و اتاق بين‌المللي جوانان عرصه رشد و تعالي بسياري از مديران موفق دنيا در عرصه تجارت، فرهنگ و سياست بوده است، مديراني كه رهبران شركت‌هاي چند مليتي و بزرگ دنيا و حتي روساي جمهور مطرح برخي كشورها شده‌اند.
تلاش‌ها براي تاسيس اتاق جوانان ايران
از چند دوره قبل بحث تاسيس اتاق بازرگاني جوانان مطرح بود. در سال 85 و در ايام انتخابات ليست‌هايي براي تاسيس اتاق بازرگاني جوانان اقدام كردند و با اين روش تلاش داشتند كه آراي جوانان را به دست آورند. با اين وجود مخالفت‌هاي جدي با اين موضوع وجود داشت و گروه‌هاي غالب نمي‌خواستند اجازه دهند كه چنين تشكلي شكل بگيرد.
در نهايت اين خانه صنعت بود كه خانه صنعت جوانان را تاسيس كرد تا به اين روش اين نقيصه تا حدي جبران شود. با اين وجود بحث ايجاد اتاق بازرگاني جوانان بارها در مقاطع مختلف زماني ديگر مطرح شد اما هيچگاه به نتيجه نرسيد.
علت اصرار بر بحث اتاق‌هاي بازرگاني جوانان اين بود كه كشور ما داراي جوان‌ترين تركيب جمعيتي در دنياست و همين امر ضرورت ايجاد اتاق بازرگاني و صنايع جوانان را صد چندان مي‌كند. با اين وجود ديدگاه غالب درباره تاسيس اتاق جوانان هميشه اين بود كه نيازي به تاسيس يك تشكل مجزا و تفكيك براساس مسائلي مانند سن و جنسيت نيست. در مقابل مدافعان بحث تاسيس اتاق جوانان مي‌گويند، افرادي كه در يك تشكل حضور پيدا مي‌كنند غالبا داراي ويژگي‌ها و اشتراكاتي هستند كه آنها را از بقيه افراد مجزا مي‌كند. براي مثال در يك حوزه صنفي خاص فعاليت مي‌كنند. مثلا بازرگان هستند يا حتي به صورت جزيي‌تر در يك زمينه مشخص از صنعت يا معدن فعاليت دارند. براي نمونه در معدن بخش‌هاي مختلفي وجود دارد و به همين اساس تشكل‌ها شكل گرفته است. اگر همين تعريف را قبول داشته باشيد پس اشتراكات جنسيتي مي‌تواند به عنوان يك شباهت باعث جمع شدن افراد شود. يا رده سني نيز مي‌تواند باعث نزديكي يك گروه خاص از فعالان اقتصادي به يكديگر شود و تشكل‌هايي مانند زنان بازرگان يا اتاق بازرگاني جوانان شكل بگيرد. اين اشتراكات اينها را به هم نزديك كرده است و به يكديگر پيوند داده پس بهانه است كه تشكلي تاسيس شود.
دليل دومي كه براي اين موضوع وجود دارد و در همه جهان نيز جاري است هميشه انتظارات در رده‌هاي سنتي مختلف متفاوت است. ريسك‌پذيري افراد در رده‌هاي سني مختلف با يكديگر فرق مي‌كند. اصولا نوع نگرش و بهره‌برداري از دانش براي افراد در رده‌هاي سني مختلف متفاوت است. نوع برخورد يا مواجهه با پديده‌هاي اقتصادي متفاوت است. جوان‌ترها معمولا از ريسك‌پذيري بيشتري برخوردار هستند ولي وقتي به ميانسالي يا كهنسالي مي‌رسند اغلب افراد محتاط‌تر مي‌شوند و ريسك‌پذيري آنها كمتر مي‌شود. با اين شرايط طبيعتا تفاوت دارد كه رده سني يا جنسيت افراد چيست و تشكل‌هايي مي‌تواند براي رسيدگي به اين موضوع ايجاد شود.
آيا نهادهاي جايگزين پاسخگو هستند؟
براي حل مشكل كمبود اتاق بازرگاني جوانان تاكنون چندين نهاد متفاوت ايجاد شده است. كميسيون جوانان، كارآفريني و كسب‌وكارهاي نوين دانش بنيان اتاق بازرگاني ايران يكي از مهم‌ترين آنها بود.
همچنين در برخي اتاق‌هاي استاني مانند اتاق اصفهان شاهد ايجاد معاونت‌هاي جوانان بوديم تا مساله كارهاي جوانان پيگيري شود. از سوي ديگر برخي اتاق‌هاي استاني اقدام به تاسيس شوراي عالي جوانان كردند. اين شورا از اعضاي جوان عضو اتاق‌هاي بازرگاني شكل مي‌گرفت و هر چند اختيارات و استقلال كمتري نسبت به اتاق جوانان دارد اما عملا وظايف آنها را تا حدي اجرايي مي‌كند.
براي مثال شوراي عالي جوانان اتاق اصفهان خود داراي 9 كميته است كه كميته‌هاي تخصصي JCI و ارتباطات بين‌الملل، رويدادهاي كارآفريني، تعاملات تجاري اعضا، دانشگاهيان، فناوري‌هاي نوين و صنايع هاي‌تك، توانمندسازي و ارتقاي اعضا، فرآوري ايده‌ها، تسهيلگران و بازرگانان كوچك با حضور اعضاي جوان اتاق طي فرآيند راي‌گيري و انتخاب مسوول و نايب‌رييس در هر كميته تخصصي تشكيل شده است.
از سوي ديگر بحث ايجاد اين شوراها در اتاق بازرگاني ايران نيز داغ است اما به نظر مي‌رسد كه اين بحث براي جلوگيري از ايجاد اتاق بازرگاني جوانان باشد. در حقيقت نه شرايط چندان براي تاسيس اتاق جوانان مهيا است و نه اتاق تمايلي به اين موضوع دارد.
چرا بايد اتاق جوانان شكل گيرد
تب و تاب اتاق جوانان چند سال پيش داغ‌تر از امروز بود. در حقيقت يك دهه قبل وضعيت براي تاسيس اتاق جوانان مساعدتر تلقي مي‌شد. امروز با اين واقعيت‌ها روبه‌رو هستيم كه افراد تشكلي قوي در رده جوانان بسيار كم داريم و اساسا فعاليت تشكلي ما با وجود اينكه از نظر تعداد و آمار بسيار زياد است ولي در عمل تشكل‌هاي قوي و خوبي تاكنون نتوانسته‌ايم ساماندهي كنيم. در حقيقت بيشتر اسامي شكل گرفت بدون اينكه روي كيفيت تشكل كار شود.
اما با وجود اين به يك دليل استفاده از تشكلي با نام اتاق جوانان ضروري به نظر مي‌رسد. درحال حاضر اتاق بين‌المللي جوانان يكي از تشكل‌هاي مهم و اثرگذار بين‌المللي است و ايران مي‌تواند با توجه به تعداد جوانان و ساختار اقتصادي خود در اين اتاق نقش مهمي داشته باشد. بايد در نظر داشت كه بسياري از كسب‌وكارهاي جديد مانند استارت‌آپ‌ها در حقيقت توسط گروهي از فعالان اقتصادي شكل گرفته كه در زمره جوانان قرار مي‌گيرند. حال كه استارت‌آپ‌ها نياز به ايجاد يك تشكل را كاملا احساس مي‌كنند پس مي‌توان از اتاق بازرگاني جوانان براي ساماندهي استارت‌آپ‌ها همچنين حضور در تشكل‌هاي بين‌المللي استفاده بهينه كرد.
منبع: روزنامه تعادل
