در سال جاری و براساس توافق بین بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت  قرار شد تا بانک‌ها بخشی از منابع خود را برای احیاء حدود ۷۵۰۰ واحد بنگاه کوچک و متوسط اختصاص داده تا احیا شده و رونق پیدا کند که طبق آخرین گزارش ارائه شده تاکنون تا مرز ۱۵ هزار میلیارد تومان و برای بیش از ۲۰ هزار بنگاه تامین مالی صورت گرفته است.

 این در حالی است که برای حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME) اقدام دیگری که در حوزه بانکی انجام شده تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات ارزی از محل ریفاینانس بوده است.

ریفاینانس استفاده از تسهیلات کوتاه‌مدت بین بانکی و معمولا تا سقف یک سال است، به‌گونه ای که بانک‌ها با استفاده از منابع شعب خارج از کشور و همچنین منابع بانک‌های خارجی اقدام به پرداخت تسهیلات کوتاه‌مدت در قالب خطوط اعتباری ریفاینانس می‌کنند. با توجه به این‌که نرخ سود این تسهیلات نسبت به سود تسهیلات بسیار پایین‌تر است می‌تواند برای واردکنندگان از نظر هزینه تمام شده به صرفه باشد.

نکته مورد توجه در مورد ریفاینانس این است که دوره بازپرداخت آن معمولا شش ماهه و حداکثر یکساله است. اما در شرایط جدیدی که برای تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط از این محل تعیین شده دوره بازپرداخت به حداکثر دو سال افزایش یافته است. همچنین در دو بند این بخشنامه ارزی تغییراتی وجود دارد که مربوط به دوره بازپرداخت و همچنین پیش دریافت و میان دریافت می‌شود.

بر اساس اطلاعات دریافتی ایسنا، در بخشنامه ابلاغ شده آبان‌ماه و براساس بند (۵) آن تامین ارز بابت پیش‌دریافت و میان‌دریافت اعتبار اسنادی صرفا در صورتی که تعرفه کالای موضوع ثبت سفارش مربوطه در زمان تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی مشمول ارز سیستم بانکی می‌بود صورت می‌گرفت، اما در اصلاحیه جدید تامین ارز بابت پیش‌دریافت و میان‌دریافت اعتبار اسنادی در صورتی که گواهی ثبت آماری مربوط به ارز سیستم بانکی صادر شده باشد، به نرخ روز و با رعایت سایر ضوابط و مقررات خواهد بود و در غیر این صورت از محل ارز متقاضی قابل انجام است.

همچنین در بند (۶) بخشنامه اولیه درباره شرط بازپرداخت تسهیلات ارزی مدت‌دار اعلام شده بود که بازپرداخت تسهیلات حداکثر ظرف مدت دو سال و با توجه به شرایط مندرج در قرارداد تامین مالی مشروط به این‌که تعرفه کالای موضوع ثبت سفارش مربوطه که از زمان سررسید بازپرداخت مشمول ارز سیستم بانکی باشد به نرخ روز تسویه و با رعایت سایر ضوابط و مقررات خواهد بود اما در اصلاح انجام شده این بازپرداخت مشروط به گواهی ثبت آماری مربوطه و ارز سیستم بانکی شده، به نرخ روز تسویه و با رعایت سایر ضوابط و مقررات خواهد بود در غیر این صورت از محل ارز متقاضی میسر می‌شود.

دستورالعمل ۱۰ بندی تسهیلات ارزی برای بنگاههای کوچک و متوسط

اعطای تسهیلات ارزی از محل خطوط اعتباری ریفاینانس حداکثر دو ساله و از طریق انعقاد قرارداد تامین مالی کوتاه‌مدت فی‌مابین بانک کارگزار و بانک عامل ایرانی در قالب افتتاح اعتبار اسنادی امکان‌پذیر است.

در ادامه ۱۰ بند مربوطه به ابلاغیه جدید بانک مرکزی برای تسهیلات ارزی بنگاههای کوچک و متوسط آمده است.

۱) اعطای تسهیلات مزبور صرفا برای واردات ماشین‌آلات تولیدی مورد نیاز بنگاه‌های کوچک و متوسط (SME) به مقصد سرزمین‌اصلی امکان‌پذیر است.

۲) اخذ تأیید شرایط مالی قراردادهای ریفاینانس حداکثر دوساله از اداره تأمین اعتبارات ارزی این بانک، پیش از امضاء قرارداد فی‌مابین طرفین، الزامی است.

۳) استفاده از تسهیلات یادشده توسط واردکننده منوط به اخذ مجوز وزارتخانه ذی‌ربط بوده و در ارتباط با شماره تعرفه کالاهای مشمول نیز اخذ مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر امکان استفاده از تسهیلات ریفاینانس حداکثر دوساله برای کالای وارداتی موردنظر الزامی است.

۴) اخذ گواهی ثبت آماری از اداره نظارت ارز این بانک پیش از گشایش اعتباراسنادی مربوطه الزامی است.

۵) تأمین ارز بابت پیش‌دریافت و میان‌دریافت اعتباراسنادی صرفا درصورتی‌که تعرفه کالای موضوع ثبت سفارش مربوطه در زمان تخصیص ارز از سوی این بانک مشمول ارز سیستم بانکی باشد، به نرخ روز و با رعایت سایر ضوابط و مقررات خواهد بود و در غیر ‌این‌صورت صرفا از محل ارز متقاضی میسر است.

۶) بازپرداخت تسهیلات دریافت شده حداکثر ظرف مدت دو سال و با توجه به شرایط مندرج در قرارداد تأمین‌مالی، مشروط به اینکه تعرفه کالای موضوع ثبت سفارش مربوطه در زمان سررسید بازپرداخت مشمول ارز سیستم بانکی باشد، به نرخ روز تسویه و با رعایت سایر ضوابط و مقررات خواهد بود. بدیهی است بازپرداخت تسهیلات یادشده در صورت عدم شمول ارز سیستم بانکی به تعرفه کالای مزبور در زمان سررسید بازپرداخت، صرفاً از محل ارز متقاضی میسر است.

۷) اخذ تعهد کتبی از متقاضی درخصوص پذیرش کلیه مسئولیت‌های مترتبه مرتبط با بندهای (۵) و (۶) فوق و نیز هرگونه تغییرات و نوسانات نرخ ارز در سررسید بازپرداخت الزامی است.

۸) در صورت عدم بازپرداخت اقساط در سررسیدهای مربوطه، وجه التزام تأخیر تأدیه دین در چارچوب دستورالعمل‌های صادره توسط ادارات ذی‌ربط این بانک خواهد بود.

۹) ثبت اطلاعات مربوط به اعتبارات اسنادی ریفاینانس حداکثر دوساله در سامانه مدیریت تعهدات ارزی کشور (سمتاک) ‌ الزامی است.

۱۰) ارسال نسخه‌ای از قراردادهای ریفاینانس حداکثر دوساله امضاء شده فی‌مابین طرفین و همچنین ارائه اطلاعات مربوط به استفاده از تسهیلات مذکور توسط بانک عامل به اداره تأمین اعتبارات ارزی این بانک الزامی است.

در مجموع و بر اساس آنچه که مدیران بانکی اعلام کردند با این اصلاح انجام شده شرایط برای حمایت از تولیدکنندگانی که از محل این تسهیلات استفاده می‌کنند، آسان‌تر شده و می‌توانند نسبت به قبل در فضای مناسب‌تری از تسهیلات ارزی مدت‌دار استفاده کنند.