شنبه 16 مرداد 1395
.
بانك مركزي به‌تازگي مجوز فعاليت آزادانه بانك‌ها را در بازار ارز صادر كرده است. براساس اين دستورالعمل، بانك‌ها مجاز مي‌شوند ارز آزاد مشتري را تحويل گرفته و نسبت به خريد و فروش آن اقدام كنند. همچنين صادركنندگان مي‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به بانك بفروشند يا سپرده‌گذاري كنند. بسياري از كارشناسان بر اين باور هستند كه فعاليت آزاد بانك‌ها در بازار ارز، از ملزومات تك‌نرخي شدن است؛ چراكه پيش از اين بانك‌ها موظف بودند ارز مشتري را به نرخ بانك مركزي معامله كنند و حالا اجازه دارند با نرخ بازار آزاد بفروشند. به گفته اين كارشناسان، اين قدم بسيار مهم و براي تك‌نرخي شدن ارز بسيار واجب است و بدون برداشتن اين قدم، نظام ارزي ما شفاف نخواهد شد. در هر حال، جديدترين دستورالعمل اين بانك درصدد است عمليات ارزي اشخاص حقيقي و حقوقي را به كانال بانكي هدايت و ريسك عملياتي فعالان اقتصادي را كاهش دهد. براساس اين بخشنامه، بانك‌ها مي‌توانند درآمدهاي ارزي حاصل از صادرات غيرنفتي اشخاص حقيقي و حقوقي و ارز ورودي به كشور از طريق نمايندگي‌هاي ديپلماتيك مقيم ايران و سرمايه‌گذاران خارجي را به نرخ آزاد خريداري كنند. براساس ترتيبات جديد، بانك‌ها مي‌توانند ارزهاي خريداري شده را در چارچوب مجموعه مقررات ارزي يا از طريق صرافي‌هاي معتبر به فروش برسانند، ضمن اينكه فروش ارز خريداري شده به ساير بانك‌ها و صرافي‌ها نيز مجاز است. نرخ خريد و فروش ارز براساس توافق بانك و مشتري تعيين خواهد شد، اما به عقيده كارشناسان، بانك مركزي در صورتي مي‌تواند ارز را تك‌نرخي كند كه ارتباط بانك مركزي با بانك‌هاي خارج برقرار شود تا وقتي روابط بانكي با دنيا به صورت كامل برقرار نشود، مشكلات بانكي برجا خواهند ماند و تك‌نرخي شدن ارز نيز محقق نخواهد شد. اما همين اقدام براي فعاليت آزادانه بانك‌ها در نظام ارزي، گام مهمي براي تك‌نرخي شدن ارز است.
گام‌هاي مثبت تك‌نرخي كردن ارز
در اين باره، رييس كميسيون تسهيل كسب‌وكار بااشاره به تحولات جديد ارزي و گام‌هاي دولت براي تك‌نرخي كردن ارز گفت: قيمت ارز در كشور هم بايد تك‌نرخي و هم واقعي شود، ما اعتقاد داريم محاسبه نرخ ارز بايد براساس تفاوت نرخ تورم داخلي و خارجي صورت گيرد و اين هر سال به قيمت ارز اضافه شود، البته معتقدم واقعي شدن نبايد يكباره انجام شود كه شوك به بازار وارد شود ولي به هرحال تك‌نرخي و واقعي شدن بايد اتفاق بيفتد و دولت هم گام‌هايي را برداشته است مثل اينكه به بانك‌ها اجازه داده ارز را مبادله كنند، قدم‌هايي به اين سمت است. به گفته محمدرضا نجفي‌منش، اين اقدام بانك مركزي، در بازار ارز فساد را كم مي‌كند. در همين حال، عضو انجمن سازندگان قطعات خودرو درخصوص قرارداد خودروسازان گفت: انتظار مي‌رود از اواخر امسال يا اوايل سال آينده اين محصولات جديد وارد بازار شوند اما اينكه كدام قراردادها اجرايي شوند و چه مدل‌هايي خواهند بود را بايد خود خودروسازان پاسخگو باشند ولي الان برنامه‌ريزي‌هاي لازم براي اجرايي شدن قراردادها بين پژو، رنو و… صورت گرفته است. او درباره قراردادهاي جديد خودرو گفت: مذاكراتي در حال انجام است ولي تا زماني كه قطعي نشده، نمي‌تواند چيزي از آنها مطرح و اطلاع‌رساني كرد.
دو نرخي بودن، «فساد» به‌دنبال دارد
ازسوي ديگر، نايب‌رييس كميسيون بازار پول و سرمايه اتاق ايران معتقد است با فعاليت آزاد بانك‌ها در بازار ارز، خللي در كار صرافي‌ها وارد نمي‌شود چراكه عده زيادي از مردم به شبكه بانكي بي‌اعتماد هستند. محسن حاجي‌بابا، درخصوص گام جديد بانك مركزي براي تك‌نرخي شدن ارز گفت: اين اقدامي براي تك‌نرخي شدن ارز است. دو نرخي بودن فساد را به‌دنبال دارد و فعاليت آزادانه بانك‌ها در بازار ارز مي‌تواند مثبت باشد. حدود 20ميليارد دلار از نقدينگي مردم در منازل است كه ارزهاي غيرفعالي هستند كه ممكن است بعضي از آنها هم سياه باشند. نگه داشتن اين پول‌ها در خانه اقتصاد كشور را دچار مشكل و تورم نهفته‌يي مي‌كند. حاجي‌بابا ادامه مي‌دهد: بانك مركزي بايد از هر نوع ارزي مراقبت كند كه از عرصه اقتصاد كشور خارج نشود. اما محدود كردن ارزي كه مي‌تواند به شبكه بانكي وارد شود اقتصاد را محدود مي‌كند. بانك مركزي كاري به منشا ارز نداشته باشد و اجازه دهد در شبكه بانكي خريد و فروش و سپرده‌گذاري شود. نايب‌رييس كميسيون بازار پول و سرمايه اتاق تهران درخصوص ساختارهاي لازم براي فعاليت آزادانه بانك‌ها در بازار ارز مي‌گويد: بانك‌ها قرار نيست كار خاصي انجام دهند. شبكه بانكي ما از صرافي دقيق‌تر است. اساسنامه وجود دارد و طبق همان فروشنده خواست مي‌فروشد و نخواست نمي‌فروشد. البته من فكر نمي‌كنم خللي در كار صرافي‌ها وارد شود، چراكه عده زيادي از مردم جامعه به شبكه بانكي اطمينان ندارند. حاجي‌بابا همچنين افزود: تك‌نرخي كردن ارز به پارامترهايي نياز دارد كه اطلاعاتش نزد سيف است. در مجموع تك‌نرخي كردن ارز كمك به اقتصاد و شفاف‌سازي است. زمان اعلام كردن در كار اقتصادي درست نيست. وعده و وعيد بين مسوولان ما زياد ديده مي‌شود. عضو هيات نمايندگان اتاق ايران درخصوص پارامترهاي لازم براي تك‌نرخي شدن ارز نيز چنين توضيح مي‌دهد: مهم‌ترين مساله توانايي بانك مركزي در كنترل بازار است. از نظر من در حال حاضر بازار در وضعيتي است كه اقدام براي تك‌نرخي كردن ارز، مناسب است. بايد مساله تقاضا و عرضه نيز بررسي شود. بانك مركزي مي‌تواند در مواقع لازم به‌طور موفقي ارز به جامعه تزريق كند. بانك مركزي در دولت يازدهم به‌موقع توانسته بازار ارز را تنظيم كند و هيچ‌وقت نوسان سنگيني نداشته‌ايم. يكي ديگر از ملزومات تك‌نرخي شدن ارز، واقعي بودن قيمت ارز است، اما الان به‌طور صوري پايين نگه داشته شده است.
منبع: روزنامه تعادل
