فرصتهای تولید ثروت از صنعت مشخص شدند. وزارت صنعت، معدن و تجارت در سندی با ارائه 392طرح مختلف در پنج‌بخش صنعت، معدن، تجارت، انرژی و زیرساخت، نیاز 2400هزار میلیارد تومانی این بخش‌‌‌ها به پول را در آخرین فصل سال اعلام کرد. این سند که سمت و سوی سرمایه‌گذاری در بخش تولید را مشخص می‌کند، فرصتهای سرمایه‌گذاری بزرگی را برای توسعه صنایع مس، فولاد، پتروشیمی، لوازم‌خانگی، خودرو، نساجی، غذا و ماشین‌‌‌سازی به فعالان اقتصادی پیشنهاد کرده است. بیشترین پروژه‌‌‌ها و طرحهای قابل سرمایه‌گذاری در استان‌‌‌های کرمان، خوزستان، یزد، آذربایجان‌شرقی، هرمزگان و بوشهر قرار دارند. از آنجا که این فرصت‌‌‌ها در سه دسته مختلف، اعم از پروژه پیشنهادی، توسعه پروژه فعال یا پروژه راکد قرار دارند، سرمایه‌گذاری در آنها به منزله رشد درآمد کشور و جهش تولید به صورت همزمان است.
فرصتهای تولید ثروت از صنعت مشخص شدند. وزارت صنعت، معدن و تجارت در سندی با ارائه 392طرح مختلف در پنج‌بخش صنعت، معدن، تجارت، انرژی و زیرساخت، نیاز 2400هزار میلیارد تومانی این بخش‌‌‌ها به پول را در آخرین فصل سال اعلام کرد. این سند که سمت و سوی سرمایه‌گذاری در بخش تولید را مشخص می‌کند، فرصتهای سرمایه‌گذاری بزرگی را برای توسعه صنایع مس، فولاد، پتروشیمی، لوازم‌خانگی، خودرو، نساجی، غذا و ماشین‌‌‌سازی به فعالان اقتصادی پیشنهاد کرده است. بیشترین پروژه‌‌‌ها و طرحهای قابل سرمایه‌گذاری در استان‌‌‌های کرمان، خوزستان، یزد، آذربایجان‌شرقی، هرمزگان و بوشهر قرار دارند. از آنجا که این فرصت‌‌‌ها در سه دسته مختلف، اعم از پروژه پیشنهادی، توسعه پروژه فعال یا پروژه راکد قرار دارند، سرمایه‌گذاری در آنها به منزله رشد درآمد کشور و جهش تولید به صورت همزمان است.
شواهد موجود نشان می‌دهد، با تزریق 2415هزار میلیارد تومان سرمایه به 392طرح موجود میتوان حدود نیم‌میلیون شغل صنعتی مستقیم ایجاد کرد. این طرح‌‌‌ها در حالی چنین سطح اشتغال‌زایی زیادی خواهند داشت که زنجیره ارزش را در کشور گسترش می‌دهند، پتانسیل تولید مواد خام و محصولات و فلزات اساسی در کشور را بالا میبرند و زمینه توسعه صنعتی را در ایران فراهم می‌کنند. در عین حال، سرمایه‌گذاران قادر خواهند بود از محل تزریق پول به این پروژه‌‌‌ها سود بسیاری کسب کنند و درآمد زیادی به دست آورند. بررسی ترکیب پروژههای بزرگ صنعتی نشان می‌دهد، وزن عمده این پروژه‌‌‌ها به حوزه معدن و صنایع‌معدنی اختصاص دارد و 113طرح یا حدود 29درصد از کل پیشنهادهای سرمایه‌گذاری وزارت صمت در حوزه صنایع معدنی و بخش معدن قرار دارند. از آن سو بیش از 22درصد طرحهای سرمایه‌گذاری که 87 مورد هستند، در جرگه صنایع وابسته به بخش نفت، گاز، پتروشیمی یا تولید محصولات شیمیایی قرار دارند. ترکیب این دو بخش نشان می‌دهد، 51درصد کل این طرح‌‌‌ها در بخش تولید مواد و فلزات اساسی قرار دارند؛ وضعیتی که جهت‌‌‌گیری کشور در آینده و مسیر اصلی کسب ثروت در صنعت را به‌خوبی نشان می‌دهد. بیش از 200فرصت سرمایه‌گذاری در این دو بخش در حالی از سوی وزارت صمت به فعالان اقتصادی پیشنهاد شده که در سایر بخش‌‌‌ها نیز مسیرهای خوبی برای تزریق پول به صنعت و کسب سود از سرمایه‌گذاری پیشنهاد شده است. به‌عنوان نمونه، صنایع ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات با 62پروژه جزو بخش‌‌‌هایی است که حدود 16درصد طرحهای سرمایه‌گذاری در آن نهفته است و فرصت خوبی برای تولید و فروش پیش‌روی فعالان اقتصادی گشوده است. صنایع غیرفلزی اعم از بخشهای غذا، نساجی و سلولزی هم با 50طرح حدود 12درصد طرحهای سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده‌اند. از آنجا که بنگاه‌‌‌های این سه‌بخش عمدتا دو رویکرد صادراتی و فروش داخلی را با هم پیش میبرند، سرمایه‌گذاران با خیالی آسوده‌‌‌تر اقدام به ورود به این بخش‌‌‌ها می‌کنند. جدا از این موارد، حدود 5/ 4درصد یا 18طرح هم در بخش صنایع برق و الکترونیک هستند. وزارت صمت در حالی مختصات سرمایه‌گذاری صنعتی و اشتغال‌زایی ناشی از تکمیل این پروژه‌‌‌ها و ایده‌‌‌ها را اعلام کرده که به نظر می‌رسد برای هر شغل صنعتی در کشور به 5میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است؛ عددی که به نظر می‌رسد در نتیجه تورم افسارگسیخته اقتصاد ایران در فاصله 1391 تا 1400 رشد چشمگیری را تجربه کرده و فشار زیادی به بخش صنعت وارد کرده است.
احداث ابرپروژه‌‌‌ها در استان‌‌‌های محروم
در نقشه ملی صنایع سرمایه‌‌‌پذیر، 10 طرح بزرگ وجود دارد که عمده آنها برای استان‌‌‌های محروم و مناطق کمتر توسعه‌‌‌یافته کشور طراحی شدهاند. سیستان و بلوچستان و ایلام کانون این طرحهای بزرگ هستند.
این 10 طرح با جذب حدود 575هزار میلیارد تومان سرمایه برای بیش از 26هزار نفر شغل ایجاد می‌کنند.
یکی از طرح‌‌‌ها، انتقال آب از خلیج‌فارس به استان‌‌‌های مرکزی ایران است که به 125هزار میلیارد تومان پول برای تکمیل نیاز دارد. این طرح که برای 10هزار نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد خواهد کرد، تنها 10درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
طرحهای استان سیستان و بلوچستان هم جالب توجه‌‌‌اند. طرح تاسیس مجتمع فولاد چابهار که به 102هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد، ظرفیت تولید 10میلیون تن فولاد را در این منطقه از کشور ایجاد کرده و به طور مستقیم برای 4هزار نفر اشتغال‌زایی می‌کند. این مجتمع در صورت تاسیس به یکی از بزرگ‌ترین واحدهای تولید فولاد درکشور تبدیل خواهد شد.
دیگر طرح مهم استان سیستان و بلوچستان، طرح احداث شرکت پتروپالایش مکران است که برای راه‌‌‌اندازی و تکمیل نیازمند تزریق 55هزار میلیارد تومان پول است. با تزریق این میزان سرمایه، طرح 87هزار میلیارد تومانی هلدینگ باختر برای تاسیس واحد پتروشیمی در بندر جاسک تکمیل و فضا برای اشتغال 2500نفر فراهم خواهد شد.
در طرح دیگری که بیش از 28هزار میلیارد تومان باید برای آن جذب سرمایه شود، مجموعه گل‌‌‌گهر درصدد است در قالب طرح توسعه خود با اشتغال‌زایی بیش از 5هزار نفر، اسکله، راه‌آهن و زیرساخت‌‌‌های برق و گاز در منطقه چابهار فراهم کند.
در ایلام نیز سه طرح کلید زده شده که حجم زیادی سرمایه را جذب خواهد کرد. دو طرح اول مربوط به پروژه NGL3000 دهلران و پتروشیمی دهلران است که برای نهایی شدن و رسیدن به خط تولید، به 38هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد و در نتیجه احداث آنها، در مجموع برای 1500نفر شغل به صورت مستقیم ایجاد خواهد شد. با احداث این دو طرح، کشور در زمینه تولید اتان، متان، LPG، گوگرد، بنزین، پیرولیز، اتیلن، نفت‌کوره، پروپیلن و میعانات گازی وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد. در عین حال طرح پتروشیمی سامان زاگرس در مهران هم، با جذب 50هزار میلیارد تومان امکان ایجاد 800شغل مستقیم را فراهم خواهد کرد. هر سه پروژه فعال هستند و نیاز به سرمایه دارند.
در استان کرمان هم تاسیس یک واحد پتروشیمی که به سرمایه‌گذاری 49هزار میلیارد تومانی نیاز دارد، ضمن اینکه برای 725نفر شغل مستقیم ایجاد می‌کند، ظرفیت تولید کشور را در بخشهای پتروشیمی و پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن و EPDM تا سطح 650هزار تن در سال افزایش خواهد داد.
از دیگر پروژههای بزرگ این سند که نیازمند تزریق سرمایه است، طرح سروش انرژی پایدار در استان هرمزگان است که به تزریق 42هزار میلیارد تومان نیاز دارد. این طرح در صورت اجرا در محصولاتی نظیر متانول، پروپیلن، اتلین، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن و EPDM تولید کشور را به میزان 5/ 3میلیون تن افزایش خواهد داد، ضمن اینکه 1540 نفر نیز مستقیما در این بخش فعال خواهند شد.
جزئیات استانی پروژههای صمت
از مجموع 392پروژه اعلام‌شده از سوی وزارت صمت برای سرمایه‌گذاری، 206پروژه در 31 استان مختلف کشور قرار دارند. 175طرح و پروژه نیز در قالب عنوان قابل پیشنهاد طبق آمایش سرزمین جای گرفتهاند که احتمالا به معنی قرارگرفتن طرح در هر نقطه از کشور است که امکانات آن با طرح آمایش سرزمینی همسو باشد. در این بین 11طرح نیز در بخش سایر کشورها قرار گرفتهاند. به این ترتیب تکلیف 5/ 52درصد از طرح‌‌‌ها که در 31استان مختلف کشور پراکنده‌‌‌اند، مشخص شده است. از این تعداد، کرمان با 32طرح و پروژه در این سند بالاترین سهم را برای جذب سرمایه به خود اختصاص داده است.
عمده طرحهای این استان مربوط به بخش معدن و صنایع معدنی هستند. خوزستان، استان بعدی است که با 17طرح در رده بعدی استان‌‌‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری قرار دارد. عمده طرحهای پیشنهادشده در این استان به بخش نفت، گاز و پتروشیمی و صنایع شیمیایی مربوط هستند.
یزد هم با 16پروژه که عمدتا در بخش فولاد و فلزات غیرآهنی هستند، استان دیگری است که به‌شدت برای سرمایه‌گذاری جاذبه دارد. آذربایجان‌شرقی هم به عنوان یکی از قطب‌‌‌های توسعه صنعتی در کشور در دامنه متنوعی از صنایع و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ها، از صنعت غذا و تولید شیشه تا صنایع مس و… فعالیت دارد، 13فرصت ثروت‌‌‌ساز را به سرمایه‌گذاران پیشنهاد کرده است.
دو استان ساحلی هرمزگان و بوشهر هم به ترتیب با 12 و 11فرصت از دیگر استان‌‌‌های مهم کشور برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید هستند. عمده فرصتهای موجود در دو استان یادشده در حوزه صنایع شیمیایی و پتروشیمی یا بخشهای زیرساختی و نیز تولید کشتی و… است. هرچه در این استان‌‌‌ها طرح و پروژه برای جذب سرمایه بسیار است، در 6استان قم، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، گلستان، همدان و قزوین فرصتهای اندکی برای سرمایه‌گذاری در صنعت معرفی شده است.
بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، بیش از 2150هزار میلیارد تومان از این پروژه‌‌‌ها به بیش از 200طرحی مربوط است که در 31استان مختلف کشور پراکنده شده و در قالب طرحهای توسعه‌‌‌ای یا احیای واحد و احداث بنگاه قرار است به بخش صنعت تزریق شود. طرح یا ایده پیشنهادی، پروژه راکد و پروژه فعال سه عنوانی است که در این بخش به آنها اشاره شده است. جدا از سطح استانی، در سطح آمایش سرزمینی 175پروژه احصا و معرفی شده که مکانی ندارند و 44درصد کل فرصتهای سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهند. نکته جالب درباره این پروژه‌‌‌ها این است که یا در حد ایده و طرح هستند یا به‌تازگی فعال شدهاند؛ اما در هر دو صورت، هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری برای آنها صورت نگرفته است. این طرح‌‌‌ها که مجموعا به بیش از 92هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارند، به لحاظ تعداد پروژه عمدتا در سه بخش ماشین‌‌‌سازی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی و صنایع غیرفلزی پراکنده شدهاند. مابقی پروژه‌‌‌ها که بیش از 150هزار میلیارد تومان ارزش دارند، در سایر مناطق و سایر کشورها باید افتتاح شوند.
از دیگر نکات جالب درباره این گزارش، تعداد چهار پروژه است که در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور حول محور مسائل زیرساختی و انرژی به سرمایه‌گذاران پیشنهاد داده شدهاند.
