به نقل از جهان صنعت : گروه بازرگانی- اگرچه جدیدترین آمارهای تجارت خارجی حاکی از آن است که ارزش صادرات در دو ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد ۴۸ درصدی روبه‌رو شده اما واقعیت این است که میزان تجارت کلی ایران در سال‌های گذشته کاهش یافته و در این میان صادرات به اتحادیه اروپا نیز به شدت پایین آمده است. آمارهایی که از تجارت ایران در سال‌های گذشته منتشر شده نشان می‌دهد که جز چین، بخش مهمی از تجارت ایران به چند کشور همسایه و منطقه ممنوع شده و در این میان میزان تجارت مشترک با اتحادیه اروپا به شکلی جدی کاهش یافته است. در آمارهایی که از تجارت دوماهه ایران در سال ۱۴۰۰ منتشر شد، تنها آلمان و سوییس به عنوان صادرکنندگان کالا به ایران در فهرست ۱۰ شریک اصلی تجاری قرار داشتند.
بر اساس آمارها تجارت خارجی غیرنفتی دوماهه کشور به ۲۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۱۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسید که ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش هفت میلیارد و ۸۳ میلیون دلار آن مربوط به اردیبهشت ماه است. از این میزان تجارت خارجی در اردیبهشت‌ماه، هشت میلیون و ۵۷۹ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۳۵۲ میلیون دلار مربوط به صادرات کالاهای ایرانی و سه میلیون و ۳۲۱ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۷۳۱ میلیون دلار مربوط به واردات کالا به کشور است که نشان می‌دهد تراز تجارت خارجی در اردیبهشت ماه منفی بوده است.
تجارت با چین و هند هم کاهش یافته است
در همین خصوص رییس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به اینکه صادرات ما به اتحادیه اروپا کاهش یافته، می‌گوید نمی‌توان آمارها و عملکرد صادراتی کشور در سال‌های گذشته را بدون توجه به واقعیت‌هایی مانند تحریم‌های آمریکا ارزیابی کرد.
محمد لاهوتی اظهار کرد: همان‌طور که در بخشی از مناظره‌های انتخاباتی مطرح شد، میزان تجارت ما در سال‌های گذشته کاهش یافته و در این میان صادرات ما به اتحادیه اروپا نیز به شدت پایین آمده است. اما برای تحلیل این آمار و پاسخ دادن به چرایی این موضوع باید تمام جنبه‌های کار را مورد توجه قرار داد و نادیده گرفتن واقعیت‌ها نمی‌تواند راهگشا باشد.
وی با اشاره به عملکرد تجاری ایران و اتحادیه اروپا پیش از تحریم‌های اخیر توضیح داد: نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا جزو پنج یا ۱۰ کشور اصلی واردکننده کالا از ایران و حتی صادرکننده به ایران بوده‌اند اما تحت تاثیر تحریم‌ها، اعداد کاهش یافته است. صرف‌نظر از اتحادیه اروپا که به هر حال متحد آمریکا به شمار می‌رود، تجارت ما حتی با کشورهایی مانند چین و هند نیز کاهش یافته که این نشان‌دهنده محدودیت‌هایی است که تاجران ایرانی در سال‌های گذشته با آن مواجه بوده‌اند.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه کالاهایی که ایران به کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان صادر می‌کند از نظر ماهیتی با صادرات به اتحادیه اروپا متفاوت است، تشریح کرد: ما امکان آنکه به برخی کشورهای همسایه کالای مصرفی یا کالایی با ارزش‌افزوده بیشتر صادر کنیم را خواهیم داشت و در سال‌های گذشته نیز این روند را دیده‌ایم اما امکان صادرات گسترده محصولات مصرفی یا تولیدشده با ارزش‌افزوده بیشتر به اروپا را نداریم، البته این امر به هیچ‌وجه مطلق نیست اما واقعیت‌های اقتصادی امروز ارائه تصویری دیگر را دشوار می‌کند.
محدود شدن بازارهای صادراتی
لاهوتی ادامه داد: هرچند به اتحادیه اروپا محصولات غذایی و خشکبار که مصرف نهایی می‌شوند صادر می‌کنیم اما محصولات تولیدی ما در بازار اروپا شانس رقابت کمتری دارند. از این رو محصولات پتروشیمی یا برخی مواد اولیه یا واسطه‌ای تولید که در ایران تولید می‌شوند می‌توانند بیشترین سهم را از بازار اروپا داشته باشند. در این میان قطعات خودرو یا برخی دیگر از صنایع اینچنینی نیز در صورت دریافت حمایت‌های لازم شانس حضور در این بازارها را دارند.
وی با تاکید بر اینکه کاهش آمار تجارت یا محدود شدن بازارهای صادراتی به معنی کم‌کاری در این حوزه نیست، خاطرنشان کرد: ما از سویی در سال‌های اخیر با تحریم‌های اقتصادی گسترده مواجه بوده‌ایم و از سوی دیگر برای آنکه جای پای خود را در بازارهای صادراتی محکم کنیم باید مسائل مهمی مانند افزایش ارزش‌افزوده، بالا بردن سطح بهره‌وری، بهبود زیرساخت‌ها مانند حمل‌ونقل و کاهش موانع تولید و صادرات را در دستور کار خود قرار دهیم و نمایان شدن ظرفیت واقعی حضور کالاهای ایرانی در بازارهای متنوع مانند اتحادیه اروپا بعد از کنار رفتن این موانع خود را نشان می‌دهد.
رشد ۲۷ درصدی ارزش صادرات غیرنفتی
در این راستا اما سخنگوی گمرک با بیان اینکه میزان صادرات کشور در اردیبهشت‌ماه ۵/۲۷ درصد افزایش یافت، گفت: تجارت خارجی غیرنفتی کشور در اردیبهشت‌ماه به ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن و ارزش هفت میلیارد و ۸۳ میلیون دلار رسید.
سید‌روح‌الله لطیفی اظهار داشت: تجارت خارجی غیرنفتی دوماهه کشور به ۲۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۱۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسید که ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش هفت میلیارد و ۸۳ میلیون دلار آن مربوط به اردیبهشت ماه است. وی افزود: از این میزان تجارت خارجی در اردیبهشت‌ماه، هشت میلیون و ۵۷۹ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۳۵۲ میلیون دلار مربوط به صادرات کالاهای ایرانی و سه میلیون و ۳۲۱ هزار تن به ارزش سه میلیارد و ۷۳۱ میلیون دلار مربوط به واردات کالا به کشور است.لطیفی با اشاره به رشد ۴۸ درصدی ارزش صادرات در دو ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، تصریح کرد: در اردیبهشت ماه نسبت به فروردین ماه با ۲۷۷ هزار تن کالا و ۳۸۴ میلیون دلار فروش بیشتر، رشد ۳/۳ درصدی در وزن و ۱۳ درصدی در ارزش را شاهد بوده‌ایم.
وی افزود: در واردات نیز یک میلیون و ۲۸۰ هزار تن کالا با ارزشی بیشتر از ۹۳۷ میلیون دلار نسبت به فروردین ماه ثبت شد که شاهد رشد ۵/۶۲ درصدی در وزن و ۵/۳۳ درصدی در ارزش بودیم.
سخنگوی گمرک در خصوص تجارت کشور در اردیبهشت ماه، تاکید کرد: در رویه صادراتی اردیبهشت ماه امسال نسبت به سال گذشته، ۷۲۰ میلیون دلار کالا بیشتر صادر شد که معادل رشد ۵/۲۷ درصدی بود. در واردات نیز ۵۹۵ میلیون دلار کالا معادل ۱۹ درصد رشد را تجربه کردیم البته در وزن در هر دو بخش کاهش ۵۳۱ هزار تنی و ۶۱۲ هزار تنی را شاهد بودیم، به طوری که شش درصد وزن صادرات و ۵/۱۵ درصد وزن واردات کاهش یافت.
مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی
وی در خصوص مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ گفت: چین با دو میلیون و ۳۹۹ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۸۹ میلیون دلار، عراق با یک میلیون و ۵۸۶ هزار تن به ارزش ۵۲۵ میلیون دلار، امارات با یک میلیون و ۲۰۵ هزار تن به ارزش ۴۳۲ میلیون دلار، ترکیه با ۱۹۳ هزار تن به ارزش ۲۱۱ میلیون دلار و افغانستان با ۴۵۹ هزار تن به ارزش ۱۹۰ میلیون دلار، پنج مقصد اول کالاهای صادراتی کشور در اردیبهشت ماه بودند.
وی افزود: امارات با ۹۵۳ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۵۵ میلیون دلار، چین با ۲۴۰ هزار تن به ارزش ۸۳۲ میلیون دلار، ترکیه با ۴۰۹ هزار تن به ارزش ۳۹۵ میلیون دلار، سوییس با ۳۰۰ هزار تن به ارزش ۲۲۷ میلیون دلار و آلمان با ۵/۱۱۸ هزار تن به ارزش ۱۷۱ میلیون تن، پنج شریک ایران برای تامین کالاهای مورد نیاز کشور بودند.
لطیفی افزود: ترانزیت کشور در اردیبهشت ماه مانند فروردین روند خوبی دارد و ۹۳۳ هزار تن کیلومتر، میزان کالاهای عبوری از ایران در این ماه بوده است.
بر اساس اعلام گمرک، در ۱۲ ماهه سال ۹۹ در مجموع ۱۴۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۷۳ میلیارد دلار از مبادی کشور صادر و وارد شده که سهم صادرات ۱۱۲ میلیون تن به ارزش ۳۴ میلیارد و ۲۵۶ میلیون دلار و سهم واردات ۳۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش ۳۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است.
لازم به ذکر است در فروردین ماه امسال هشت میلیون و ۳۰۲ هزار تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۹۶۸ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۵۶ درصد و از لحاظ ارزش ۸۰ درصد رشد داشته است.
سهم ۷۱ درصدی کالاهای واسطه‌ای از واردات
در همین رابطه رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران نیز گفت: بررسی سهم واردات اقلام مختلف طی دوماهه سال۱۴۰۰ به تفکیک کالاهای مصرفی، واسطه‌ای، سرمایه‌ای نشان می‎دهد در این مدت سهم کالاهای واسطه‌ای، ۹/۷۰ درصد، کالاهای مصرفی، ۲/۱۵ درصد و کالاهای سرمایه‌ای ۸/۱۳ درصد بوده است. حمید زادبوم اظهار کرد: بررسی سهم واردات اقلام مختلف طی دو ماهه سال۱۴۰۰ به تفکیک کالاهای مصرفی، واسطه‌ای، سرمایه‌ای نشان می‎دهد در این مدت سهم کالاهای واسطه‌ای، ۹/۷۰ درصد، کالاهای مصرفی، ۲/۱۵ درصد و کالاهای سرمایه‌ای ۸/۱۳ درصد بوده است. معاون وزیر و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران گفت: بررسی سهم واردات اقلام مختلف طی دو ماهه سال۱۴۰۰ به تفکیک کالاهای مصرفی، واسطه‌ای، سرمایه‌ای نشان می‎دهد در این مدت سهم کالاهای واسطه‌ای، ۹/۷۰ درصد، کالاهای مصرفی، ۲/۱۵ درصد و کالاهای سرمایه‌ای ۸/۱۳ درصد بوده است.
حمید زادبوم اظهار کرد: بررسی آمار تجارت خارجی نشان می‌دهد واردات کشور طی دو ماهه سال جاری به ۵۳۶۲ هزار تن و به ارزش ۶۵۲۵ میلیون دلار رسیده است که نسبت به سال قبل ۵/۱۶ درصد از نظر وزن کاهش و ۵/۲۹ درصد از نظر ارزش افزایش داشته است.وی افزود: واردات کالا در اردیبهشت ماه به ۳۳۲۰ هزار تن و ۳۷۳۱ میلیون دلار رسیده است که نسبت به ماه قبل ۶۲ درصد از لحاظ وزن و ۳۳ درصد از نظر ارزشی افزایش داشته است.
معاون وزیر و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران ادامه داد: پنج مبدا بزرگ وارداتی کشور شامل امارات‌متحده‌عربی با ارزش ۱۸۴۳ میلیون دلار و سهم ۲/۲۸ درصد از کل واردات، چین ۱۴۸۸ میلیون دلار و سهم ۸/۲۲ درصد، ترکیه ۶۴۲ میلیون دلار و سهم ۸/۹ درصد، آلمان ۲۸۵ میلیون دلار و سهم ۴/۴ درصد و سوییس ۲۸۳ میلیون دلار و سهم ۴/۳ درصد بوده است که سهم این پنج کشور از کل واردات، ۷۰ درصد است متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی، ۱۲۱۷ دلار که نسبت به سال قبل ۵۵ درصد افزایش داشته است.

منبع