کالاهای ممنوعه ورود به اقلیم
دولت اقلیم کردستان عراق فهرست ممنوعیت اقلام کشاورزی وارداتی به این منطقه در سال ۲۰۲۱ را اعلام کرد. آن‌طور که دولت اقلیم کردستان اعلام کرده، این فهرست با هدف حمایت از تولیدات داخلی تنظیم شده و در آن، علاوه بر ممنوعیت واردات برخی اقلام کشاورزی از جمله سیب‌زمینی،گوشت مرغ و تخم‌مرغ، برای سایر محصولات و فرآورده‌های غذایی طی بازههای زمانی مختلف عوارض گمرکی تعیین شده است.
اقلیم کردستان عراق از جذاب‌ترین بازارهای صادراتی ایران طی سال‌های اخیر بوده و محصولات کشاورزی و غذایی از ایران به خوبی در سبد مصرف شهروندان این منطقه از عراق قرار گرفته است. با این حال، طی چند سال گذشته، دولت اقلیم کردستان تلاش کرده با وضع عوارض و اعمال برخی محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های وارداتی، توان تولید داخل محصولات پرمصرف در بخش غذایی را گسترش دهد.
وابسته اقتصادی سفارت ایران در اربیل نیز در خصوص این ممنوعیت عنوان کرد: اقلیم کردستان تقویم کشاورزی دارد و براساس آن هم در برخی از فصل‌ها، ممنوعیت و محدودیت‌هایی را اعمال می‌کند. جواد کریمی افزود: اعلام فهرست جدید کالاهای ممنوعه نیز در راستای همان تقویم کشاورزی است که براساس آن اقلیم کردستان در برخی از فصل‌ها که محصولی را تولید می‌کنند، ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌هایی را برای واردات آن در نظر می‌گیرند. محدودیت‌ها نیز بیشتر به واسطه افزایش تعرفه اتفاق می‌افتد.
سهم اقلیم کردستان از صادرات به عراق
سید حمید حسینی، عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق در گفت‌و‌گو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن اشاره به سهم اقلیم کردستان در صادرات به عراق اظهار کرد: گمرک ایران آمارهای تفکیک شده را ارائه نمی‌دهد، اما براساس آنچه از سوی اقلیم کردستان دریافت کردیم، حدودا ۶۰ درصد صادرات ایران به عراق در سال ۹۹ به اقلیم کردستان صورت گرفته است.
عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق گفت: البته این ادعا دور از ذهن نیست؛ چراکه اقلیم همیشه سهم بالایی را از صادرات ایران به خود اختصاص داده است. سال گذشته نیز با توجه به شیوع ویروس کرونا، مرزهای ایران و عراق به مدت پنج ماه بسته بود و تنها راه ورود ما به این کشور همسایه، مرزهای اقلیم بود. بنابراین صادرات ایران به اقلیم کردستان سال گذشته تا ۵/ ۴ میلیارد دلار هم می‌رسد.
نگاهی به تجارت خارجی ایران در سال گذشته حاکی از آن است که عراق در میان پنج بازار نخست صادراتی کشور در رتبه دوم قرار دارد. سال گذشته ۲۵میلیون و ۶۷۰هزار تن کالا به ارزش ۷میلیارد و ۴۴۸میلیون دلار به عراق صادر شده که سهم ۲۱درصدی از ارزش کل صادرات ایران دارد. البته میزان صادرات ایران به این کشور در سال ۹۹ به لحاظ ارزشی کاهش ۱۱درصدی و به لحاظ وزنی رشد ۹ درصدی را نسبت به سال ۹۸ داشته است. میزان صادرات ایران به عراق در سال ۹۸ به لحاظ ارزشی ۸میلیارد و ۴۰۴میلیون دلار و به لحاظ وزنی ۲۳میلیون و ۴۶۵هزار تن ثبت شده بود.
عمده کالاهای صادراتی ایران به عراق
حسینی در ادامه به کالاهای عمده صادراتی به اقلیم کردستان اشاره کرد و گفت: بیشترین کالاهایی که به این بخش از عراق صادر می‌شود، در ابتدا فرآورده‌های نفتی است که بنزین و گازوئیل را شامل می‌شود و اطلاعات واصله نشان می‌دهد سال گذشته در این بخش بسیار فعال بوده‌ایم. پس از آن مواد غذایی بیشترین صادرات را به اقلیم را به خود اختصاص داده است که آمارهای ما از مرزهایمان با این بخش بیانگر آن است که در روز حدودا ۲۰۰ کامیون مواد غذایی از جمله تره بار به این سرزمین وارد می‌شد. سومین گروه کالایی نیز مصالح ساختمانی است.
این عضو هیات‌مدیره اتاق مشترک ایران و عراق در پاسخ به اینکه آیا ممنوعیت‌های جدید اقلیم کردستان در مراودات تجاری بلندمدت با این سرزمین تاثیرگذار است یا خیر اظهار کرد: عراقی‌ها با ما هیچ توافقنامه تجاری ندارند. در واقع آنها هیچ متن موافقت‌نامه و توافقنامه‌ای را با ما امضا نمی‌کنند.
حسینی گفت: آنچه بین تجار ایرانی و اقلیم کردستان وجود دارد و بر مبنای آن همکاری می‌کنند، اعتماد است. تنها شرکت‌هایی که بزرگ هستند و برایشان برندسازی مهم است، کارهایشان را براساس توافق‌های بلندمدت با طرف ایرانی پیش می‌برند؛ در غیر این صورت چنانچه تجار دو کشور در شرایط برابر قرار گیرند، مبادلاتشان را براساس اعتماد انجام می‌دهند.
وی عنوان کرد: ایران، توسعه تجارت با عراق را از اقلیم کردستان آغاز کرد. در واقع کار کردن با اقلیم کردستان آسان‌تر است؛ چراکه ممنوعیت‌های تجاری و افزایش تعرفه کمتری نسبت به دولت مرکزی عراق، وضع می‌کنند. همچنین فساد در اقلیم کمتر است، از این رو هنوز هم آن دسته از کسب‌و‌کارهای ایرانی که می‌خواهند در عراق آغاز به کار کنند، از اقلیم کردستان شروع می‌کنند.
جزئیات ایجاد ممنوعیت و محدودیت با ذکر میزان عوارض گمرکی بر واردات محصولات کشاورزی به اقلیم در نامه رایزن بازرگانی ایران در عراق به فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر بازرگانی کشورهای عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت اطلاع داده شده که مطابق جدول است.
