استراتژی «صمت» برای پیوند صنعت با بازار سرمایه اکران شد
جایگاه صنعت در بورس
بخش صنعت و معدن در بازار سرمایه چه جایگاهی دارد؟ وزارت صمت با هدف جمع‌آوری نقدینگی سرگردان مردمی چند دسته اقدامات و برنامه‌ها را در دستور کار قرار داده است.
بنا بر اطلاعات منتشر شده از سوی معاونت طرح و برنامه، حدود ۸۰ درصد ارزش بازار شرکت‌های بورسی متعلق به بخش صنعت، معدن و تجارت است. «محصولات شیمیایی»، «فلزات اساسی» و «سرمایه‌گذاری‌ها» به ترتیب بیشترین ارزش بازار سهام بورسی به تفکیک صنایع را به خود اختصاص داده‌اند. صنایعی همچون «استخراج کانه‌های فلزی» و «شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی» نیز با فاصله کمی نسبت به سکوهای اول تا سوم صنایع بورسی پیشتاز، در رتبه‌های چهارم تا پنجم رنکینگ صنایع با بیشترین ارزش بازار سهام ایستاده‌اند.
سهم چشمگیر صنعت در بازار سرمایه، متولیان صنعت، معدن و تجارت کشور را بر آن داشته تا از ظرفیت‌های این بازار با ابزار نوین استفاده بیشتری کنند. برنامه‌های معاونت طرح و برنامه وزارت صمت نشان می‌دهد این وزارتخانه در ارتباط با بازار سرمایه سه مسیر را دنبال می‌کند.
«پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه و استفاده از ابزارهای نوین مالی با هدف جذب نقدینگی سرگردان برای تقویت تامین مالی بخش»، یکی از سه برنامه «صمت» است که خط خبری این روزها را نیز دنبال می‌کند. چندی پیش سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزارت صمت از متدهای جدید تامین مالی بنگاه‌ها سخن گفت. سیاست‌گذاران صمت معتقدند روش‌های تامین سرمایه سنتی محدودیت‌هایی برای توسعه بنگاه‌های تولیدی ایجاد کرده و در آن سو سهم تولید از تسهیلات بانکی باید ۴۰ درصد باشد که این عدد در سال‌های گذشته بین ۲۷ تا ۳۰ درصد بوده است. این در حالی است که طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران، تورم تولید در پاییز امسال به‌طور متوسط ۷۷ درصد اعلام شده است.
به گفته زرندی ۲۴۴ واحد تولیدی با نهاد مالی تاکنون قرارداد امضا کردند تا وارد این بازار شوند و تا امروز بیش از هشت هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای شرکت‌های متوسط اوراق منتشر شده که هزینه طرح‌های توسعه شده و در حوزه بورس کالا نیز حدود ۸۰ درصد کالای صنعتی بوده است.
برنامه بعدی وزارت صمت برای استفاده مطلوب‌تر از بورس، «بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه‌های مردمی و حمایت از راه‌اندازی هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سهامی عام پروژه» است. «واگذاری مجوزهای معدنی در بورس» سومین برنامه‌ای است که متولیان وزارت صمت در دستورکار دارند. در ادامه این گزارش به جزئیات این سه برنامه پرداخته شده است.
برنامه اول؛ پذیرش شرکت‌ها در بورس
جزئیات برنامه‌های وزارت صمت نشان می‌دهد تاکنون ۲۴۴ شرکت صنعتی و معدنی در بورس، فرابورس و بورس کالا پذیرش گرفته‌اند و در صف ورود به این بازار هستند. این در حالی است که در هدف‌گذاری اولیه وزارت صمت تنها ۱۰۰ شرکت به بورس پذیرش گرفتند که این عدد اکنون به ۲۴۴ شرکت رسیده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد تاکنون حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی برای تامین مالی شرکت‌های صنعتی و معدنی منتشر شده است.
از سوی دیگر وزارت صمت در نظر دارد تکمیل طرح‌های نیمه تمام بالای ۶۰ درصد با استفاده ازظرفیت‌های بازار سرمایه را در دستور کار قرار دهد که هم‌اکنون ۱۰ طرح آن از این مسیر در حال تکمیل شدن است. استفاده از ابزارهای نوین بانکی برای تامین مالی زنجیره تولید از جمله سکوک، اوراق گام، قبض انبار و ظرفیت‌های صنعت لیزینگ و… از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی شده است.
به روزترین جداول آماری معاونت طرح و برنامه حکایت از آن دارد که در ۱۱ ماه سال‌جاری ۵۹ شرکت صنعتی و معدنی به تایید هیات‌های پذیرش بورس تهران و فرابورس رسیده‌اند. همچنین در ۱۱ ماه سال‌جاری ۸۲۰۰ میلیارد تومان انواع اوراق برای شرکت‌های صنعتی و معدنی منتشر شده که نسبت به رقم مشابه در سال ۹۸ که ۲۴۵۰ میلیارد تومان بوده بیش از سه برابر رشد داشته است.
به اعتقاد سیاست‌گذاران صمت، در صورت تسهیل‌گری بورس و بانک مرکزی، بخش صنعت و معدن ظرفیت مناسبی برای تامین مالی از طریق انتشار اوراق دارد و در حال حاضر تعداد ۶۰ شرکت متقاضی ۳۰ هزار میلیارد تومان انتشار اوراق هستند.
برنامه دوم؛ راه‌اندازی شرکت سهامی عام
وزارت صمت در بخش دوم برنامه‌های خود، بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه‌های مردمی و حمایت از راه‌اندازی شرکت‌های سهامی عام پروژه را دنبال می‌کند. برهمین اساس «استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی موفق و برندهای بزرگ به‌عنوان موسس در مرحله صدور مجوز پذیره‌نویسی» را در کنار دو برنامه «امکان استفاده از سرمایه‌های مردمی و منابع بازار سرمایه برای اجرای طرح‌های بزرگ و تقویت روند تشکیل سرمایه» و «انجام سرمایه‌گذاری در مقیاس بزرگ و رقابت‌پذیر بالا» را می‌خواهد برای توسعه این بخش محقق کند.
برنامه سوم؛ بهره‌مندی از ظرفیت معادن
معدن در میان برنامه‌های اعلام شده در جایگاه مهمی قرار گرفته است؛ چراکه سیاست‌گذاران معتقدند معادن یکی از بخش‌هایی است که می‌تواند از ظرفیت‌های بازار سرمایه بهره‌مند شود. واگذاری معادن خصوصی فعال و غیرفعال از طریق بازار سرمایه (اعم از پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری) یکی از مهم‌ترین هدف‌گذاری‌هاست. در آن سو واگذاری معادن دولتی نیزکه در دست ایمیدرو، تهیه و تولید، زمین‌شناسی (اعم از پروانه اکتشاف، گواهی و پروانه بهره‌برداری) هستند آماده واگذاری خواهند شد. تاسیس شرکت سهامی عام معدنی و عرضه مواد معدنی در بورس کالا یا بورس انرژی از دیگر اهدافی است که از سوی وزارت صمت دنبال می‌شود.
چند آمار کوتاه
بنا بر بررسی‌های معاونت طرح و برنامه وزارت صمت، تعداد ۴۲۲ شرکت صنعتی و معدنی آمادگی و علاقه خود را برای ورود به بازار سرمایه اعلام کرده‌اند که تاکنون ۲۲۴ شرکت عقد قرارداد با نهادهای مالی و۱۷۲ شرکت تنظیم امید نامه و گزارش توجیهی داشته‌اند.
۸۶ شرکت در سال‌جاری در هیات‌های پذیرش بورس و فرابورس به تایید رسیده‌اند که ۵۵ شرکت وابسته به بخش صنعت و معدن است (سهم ۶۴ درصدی) ۱۶۵ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی در سال‌جاری منتشر شده است که ۲/ ۸ هزار میلیارد تومان آن برای تامین مالی شرکت‌های صنعتی و معدنی بوده است.
سهم بنگاه‌های صنعتی و معدنی از انتشار اوراق بدهی از ۲۴۵۰ میلیارد تومان معادل ۵/ ۲ درصد کل در سال گذشته به حدود ۸۲۰۰ میلیارد تومان معادل ۵ درصد طی ۱۱ ماه سال‌جاری رسیده و بیش از سه برابر رشد داشته است.
از سوی دیگر مصوبه هیات‌مدیره سازمان بورس مبنی بر امکان انتشار اوراق بدون ضامن برای بنگاه‌های دارای رتبه‌بندی اعتباری مناسب، باعث استقبال بنگاه‌های بزرگ از این مزیت شده و کاهش هزینه تامین مالی و تسریع فرآیند را در پی داشته است. طی یک ماه اخیر ۳۷۰۰ میلیارد تومان تامین مالی بدون ضامن و به پشتوانه رتبه اعتباری در بازار سرمایه انجام شده است.