بررسی‌های آماری نشان می‌دهد، طی ۸ سال مورد بررسی ۹۸-۱۳۹۰، رشد شاخص مقدار تولید صنعت در ۵ سال منفی و فقط در ۳ سال مثبت بوده است. بالاترین رشد شاخص مقدار تولید صنعت مربوط به سال ۱۳۹۵ و با نرخ ۶٫۵ درصد اتفاق افتاده است. طی دو سال اخیر یعنی سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ هم رشد این شاخص منفی و به ترتیب برابر با منفی ۵٫۶ درصد و منفی ۱٫۸ درصد بوده که به‌نظر می‌رسد از سرعت کاهش این شاخص در سال ۱۳۹۸ کاسته شده است. آمارها همچنین نشان از این دارد که رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت در سال ۱۳۹۸ منفی ۸٫۱ درصد بوده که در مقایسه با رقم مشابه در سال ۱۳۹۷ بهبود یافته است. شاخص مقدار تولید بخش صنعت در زمستان سال ۱۳۹۸ به بالاترین میزان خود یعنی ۲٫۴ طی دو سال اخیر رسیده است. در میان زیربخش‌های مختلف صنعت در سال ۱۳۹۸، فعالیت ساخت «کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای، ساخت منسوجات و ساخت فلزات اساسی» به ترتیب با افزایش ۱۰٫۳درصد، ۵٫۱ درصد و ۴٫۹ درصد بیشترین رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت را به خود اختصاص داده اند؛ این در حالی است که کمترین رشد این شاخص در سال مذکور متعلق به ساخت محصولات از «توتون و تنباکو» منفی ۳۲٫۴، «ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر» منفی ۲۳ درصد و «ساخت ماشین‌آلات دفتری، حسابداری و محاسباتی» منفی ۱۷٫۱درصد بوده است.

    فعالیت‌های تولیدی  با کمترین و بیشترین  رشد 

روند صعودی شاخص کل مقدار تولید بخش صنعت که از سال ۱۳۹۳ آغاز شده بود، در سال ۱۳۹۷ متوقف شده و بعد از آن، روند نزولی خود را تا سال ۱۳۹۸ ادامه داده و به ۸۹٫۶ رسیده است. به‌رغم رشد شاخص طی سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ به دلیل افت دو سال اخیر، رقم شاخص در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۰٫۴ واحد کمتر از رقم سال پایه یعنی ۱۳۹۰ است به عبارتی میزان تولید در سال ۱۳۹۸ به سطح تولید سال ۱۳۹۰ نرسیده است. همچنین بررسی روند تغییرات فصلی شاخص مقدار تولید صنعت طی دو سال اخیر، نشان می‌دهد، روند نزولی رشد این شاخص که از تابستان ۱۳۹۷ آغاز شده و در زمستان ۱۳۹۷ به کمترین رقم خود از ابتدای سال ۱۳۹۷ رسید، منفی ۱۲٫۲ در بهار سال ۱۳۹۸ متوقف شده و روند صعودی را تا زمستان ۱۳۹۸ طی کرده و پس از گذشت ۷ فصل متوالی رشد منفی، در فصل زمستان ۱۳۹۸ مثبت شده و به ۲٫۴ درصد رسیده است. شایان ذکر است این رقم بیشترین رشد این شاخص از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا انتهای سال ۱۳۹۸بوده است.

در میان فعالیت‌های گوناگون صنعت در سال ۱۳۹۸، «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای، ساخت منسوجات، ساخت فلزات اساسی، ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر، به ترتیب با افزایش ۱۰٫۳ درصد، ۵٫۱ درصد، ۴٫۹ درصد، ۴ درصد و ۲٫۸ درصد، بیشترین رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت را نسبت به سال ۱۳۹۷ به خود اختصاص داده‌اند.  بررسی‌ها نشان می‌دهد، در میان فعالیت‌های مذکور، رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت برای ساخت فلزات اساسی، ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده برای دومین سال پیاپی بیشترین رشد را در میان سایر زیربخش‌های صنعت تجربه می‌کنند؛ این در حالی است که در سال ۱۳۹۷ رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت برای ساخت منسوجات نسبت به سال ۱۳۹۶، منفی ۳٫۲ درصد بوده است.

کمترین رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت در سال ۱۳۹۸ نیز به ترتیب با ارقام منفی ۳۲٫۴ درصد، منفی ۲۳ درصد، منفی ۱۷٫۱ درصد، منفی ۱۵٫۸درصد و منفی ۱۰٫۴ درصد متعلق به ساخت «محصولات از توتون و تنباکو، ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر، ساخت ماشین آلات دفتری، حسابداری و محاسباتی، ساخت رادیو و تلویزیون، دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی و دباغی و پرداخت چرم و سایر محصولات چرمی» بوده است. آمارها همچنین نشانگر این است که ساخت «وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر، ساخت محصولات از توتون و تنباکو، ساخت ماشین‌آلات دفتری، حسابداری و محاسباتی» برای دومین سال پیاپی کمترین رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت را داشته‌اند.

منفی‌های تولید

در سال ۱۳۹۸ شاخص مقدار تولید بخش صنعت برای زیربخش‌های ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین آلات و تجهیزات، ساخت پوشاک، عمل آوری و رنگ کردن خز، انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده، ساخت مبلمان و مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر، ساخت چوب و محصولات چوبی، ساخت کاغذ و محصولات کاغذی، دباغی و پرداخت چرم و سایر محصولات چرمی، ساخت رادیو و تلویزیون، دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی، ساخت ماشین آلات دفتری، حسابداری و محاسباتی، ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر و ساخت محصولات از توتون و تنباکو، برای دومین سال پیاپی رشد منفی را تجربه کرده و به نظر می‌رسد که این رشته فعالیت‌ها وارد رکود اقتصادی شده‌اند.

کدام صنایع با رکود مواجه شدند؟

چنانچه بروز رشد منفی شاخص مقدار تولید صنعت طی دو فصل متوالی را به عنوان رکود تلقی کنیم، از این منظر بر اساس خلاصه بررسی وضعیت فعالیت‌های صنعتی طی دو سال اخیر، برخی از صنایع در پایان سال ۱۳۹۸ همچنان با رکود مواجه بوده و برخی دیگر طی فصول گوناگون این سال از رکود خارج شده‌اند. در میان رشته فعالیت‌های مختلف اقتصادی، شاخص مقدار تولید بخش صنعت برای ساخت «مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر و ساخت سایر تجهیزات حمل ونقل»، به ترتیب پس از ۵ فصل متوالی، ۶ فصل متوالی و ۴ فصل متوالی رشد منفی، در زمستان ۱۳۹۸ از رکود خارج شده‌اند.  طی دو سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در میان رشته فعالیت‌های مختلف اقتصادی، رشد شاخص مقدار تولید بخش صنعت برای «ساخت کک، فرآورده‌های حاصل از تصفیه نفت و سوخت‌های هسته‌ای، ساخت فلزات اساسی، ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر»، همواره مثبت بوده است. همچنین طی مدت مذکور زیربخش‌های ساخت «منسوجات، ساخت ماشین آلات و دستگاه‌های برقی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر، ساخت محصولات غذایی و انواع آشامیدنی، ساخت محصولات از الستیک و پالستیک، ساخت ابزار پزشکی، ابزار اپتیکی، ابزار دقیق و انواع ساعت، ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت سایر تجهیزات حمل و نقل، ساخت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر ساخت پوشاک، عمل آوری و رنگ کردن خز»، طی فصول گوناگون از رکود خارج شده‌اند و زیربخش‌های ساخت «محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین آلات و تجهیزات، انتشار، چاپ و تکثیر رسانه‌های ضبط شده، ساخت مبلمان ومصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر، ساخت چوب و محصولات چوبی، ساخت کاغذ و محصولات کاغذی، دباغی و پرداخت چرم و سایر محصولات چرمی، ساخت رادیو و تلویزیون، دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی، ساخت ماشین آلات دفتری، حسابداری و محاسباتی و ساخت محصولات از توتون و تنباکو»، همچنان در رکود به سر می‌برند.

منبع