بزرگترین خریدار کالای ایرانی از ابتدای امسال تا انتهای بهمنماه، چین است. اگرچه این کشور در یک بازه زمانی از عراق که دومین مقصد صادراتی است، عقب ماند، اما مجددا به صدر جدول بازگشت. در بازه زمانی مورد بررسی ۲۸ میلیون و ۵۲۴ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیارد و ۳۵۹ میلیون دلار به این کشور صادر شده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل، ۳۱ میلیون و ۴۸۶ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیارد و ۹ میلیون دلار به چین صادر شده بود.
دومین مقصد صادرات ایران در بازه زمانی یازده ماهه امسال، عراق است. کشوری که یکی از بازارهای استراتژیک ایران محسوب میشود و پتانسیلهای صادراتی خوبی دارد. اخیرا نیز همزمان با سفر رئیسجمهوری ایران به این کشور همجوار گشایشهای تازهای در روابط دو کشور ایجاد شده است. صادرات به عراق بیشترین رشد را چه به لحاظ وزنی و چه به لحاظ ارزشی نسبت به سایر مقاصد عمده صادراتی به خود تخصیص داده است. در یازده ماه منتهی به بهمن امسال ۱۸ میلیون و ۳۹۵ هزار تن کالا به ارزش ۸ میلیارد و ۲۳۹ میلیون دلار به این کشور فروخته شده است. در حالی که در بازه زمانی مشابه سال قبل، تنها ۱۲ میلیون و ۱۶ هزار تن کالا به ارزش ۵ میلیارد و ۸۰۱ میلیون دلار به عراق صادر شده بود.
امارات سومین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی است. اگرچه ایرانیها این بازار را همواره بهعنوان واسطهای برای فروش کالاهای خود به سایر کشورهای دنیا میدانستند، اما روابط سیاسی بر تجارت با این کشور سایه افکنده است. تا جایی که تجار ایرانی به دنبال واسطهای دیگر برای فروش و خرید کالا هستند. مشکلات تجار ایرانی در بازار امارات موجب شده تا صادرات ایران به این کشور از ۱۶ میلیون و ۲۸۶ هزار تن به ارزش ۵ میلیارد و ۹۴۰ میلیون دلار در یازده ماه منتهی به بهمن سال گذشته به ۱۲ میلیون و ۸۱۹ هزار تن به ارزش ۵ میلیارد و ۵۴۳ میلیون دلار برسد. البته کاهش حجم صادرات به این کشور بیشتر از کاهش ارزش آن است. افغانستان بهعنوان شریک چهارم تجاری ایران در یازده ماه منتهی به بهمن در آمارهای گمرکی محسوب میشود. حجم صادرات به این کشور همجوار از ۵ میلیون و ۳۵۰ هزار تن کالا در یازده ماه منتهی به بهمن سال گذشته به ۵ میلیون و ۲۳۵ هزار تن در یازده ماه منتهی به بهمن امسال رسیده است. همچنین ارزش صادرات کالا به افغانستان نیز از ۲ میلیارد و ۵۰۵ میلیون دلار در مدت مشابه سال قبل به ۲ میلیارد و ۷۲۷ میلیون دلار در بازه یازده ماهه امسال افزایش داشته است. بنابراین اگرچه شاهد رشد ارزش صادرات به این کشور هستیم اما حجم کالاهای صادر شده به افغانستان کاهش یافته است.
پنجمین مقصد کالاهای ایرانی، ترکیه است. کشوری که در آمارهای صادراتی ایران جای ثابتی ندارد. این کشور در سال جاری از ۹ ماه منتهی به آذر در لیست عمدهترین مقاصد صادراتی قرار گرفت. این روند در ۱۰ ماهه و یازده ماهه نیز تداوم یافت. پیش از این، پله پنجم مقاصد صادراتی در اختیار هند و در برخی مواقع، کرهجنوبی بود. حجم صادرات به ترکیه از ابتدای امسال تا انتهای بهمن ۶ میلیون و ۵۲۲ هزار تن بود. در حالی که در سال گذشته ۷ میلیون و ۶۱ هزار تن کالا به این کشور صادر شد. بنابراین افت نزدیک به ۸ درصدی را در این خصوص شاهد بودهایم. همچنین ارزش صادرات به ترکیه در یازده ماه منتهی به بهمن امسال ۲ میلیارد و ۱۷۳ میلیون دلار بوده است؛ اما در مدت مشابه سال قبل ۲ میلیارد و ۴۰۷ میلیون دلار کالا به این کشور صادر شده بود. بنابراین صادرات به ترکیه هم به لحاظ وزن و هم به لحاظ ارزش، افت داشته است.
فروشندگان بزرگ کالا به تجار ایرانی نیز در آمارهای گمرک منتشر شده است. این آمارها نشان میدهد چین همچنان در صدر جدول فروشندگان کالا به ایران قرار دارد. این کشور در یازده ماه منتهی به بهمن امسال ۳ میلیون و ۱۷۸ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۳۷۵ میلیون دلار به ایران کالا صادر کرده است. این در حالی است که واردات ایران از این کشور در بازه زمانی مشابه سال قبل ۴ میلیون و ۳۱۷ هزار تن کالا به ارزش ۱۱ میلیارد و ۸۲۷ میلیون دلار بوده است. بنابراین واردات از این کشور هم به لحاظ وزنی افت بیش از ۲۶ درصدی داشته و هم به لحاظ ارزشی نزدیک به ۲۱ درصد کاهش را تجربه کرده است. واردات ۳ میلیون و ۵۱۸ هزار تن کالا از امارات به ارزش ۵ میلیارد و ۹۱۹ میلیون دلار در کارنامه یازده ماه منتهی به بهمن امسال ثبت شده و این کشور را در پله دوم عمدهترین مبادی واردات ایران قرار داده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل ۶ میلیون و ۱۴۴ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۷۰ میلیون دلار واردات از این کشور انجام شد. واردات از ترکیه نیز در بازه یازده ماهه امسال یک میلیون و ۱۵۳ هزار تن بوده که ارزشی معادل ۲ میلیارد و ۲۶۱ میلیون دلار دارد. البته در مدت مشابه سال گذشته یک میلیارد و ۷۱۱ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۹۳۷ میلیون دلار از این کشور وارد ایران شده بود. بنابراین در یازده ماه منتهی به بهمن امسال هم به لحاظ وزنی شاهد افت نزدیک به ۳۳ درصدی واردات از ترکیه بودهایم و هم به لحاظ ارزشی کاهش بیش از ۲۳ درصدی را تجربه کردهایم.
هند چهارمین مبدا عمده واردات ایران است. یک میلیارد و ۶۷۹ میلیون دلار کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۲۱۱ میلیون دلار از این کشور به ایران وارد شده است. واردات از هند نسبت به مدت مشابه سال قبل هم به لحاظ وزنی افزایش بیش از ۴ درصد داشته و هم به لحاظ ارزشی با رشد بیش از ۹ درصد روبهرو بوده است. آلمان تنها فروشنده اروپایی ایران است که در لیست مبادی عمده واردات قرار گرفته است. در یازده ماه منتهی به بهمن امسال ۶۱۶ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۱۷۷ میلیون دلار از آلمان وارد ایران شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته هم به لحاظ وزنی افت بیش از ۲۷ درصدی داشته و هم به لحاظ ارزشی کاهش بیش از ۵/ ۱۹ درصدی را تجربه کرده است.