محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی از اعضای کلیدی دولت دوازدهم، روز کاری جاری خود را با حضور در اتاق بازرگانی ایران آغاز کرد تا از نزدیک برنامه های دولت برای اقتصاد ایران را تشریح کند؛ بر این اساس به دلیل اهمیت حضور این عضو کابینه، تعداد زیادی از فعالان اقتصادی به عنوان نمایندگان تشکل های اقتصادی و روسای اتاق های بازرگانی سراسر کشور در این جلسه حضور داشتند که متاسفانه از نحوه سخنان وی عصبانی شده و قصد ترک جلسه را کردند.
بر این اساس، وی علیرغم انتظار فعالان اقتصادی تنها به ارایه آماری سوخته از اشتغال بسنده کرد و به صورت گذرا از وضعیت کنونی اقتصاد و ارز عبور کرد.
ناخرسندی از سخنان نوبخت، در سخنان اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران که پس از نوبخت به ایراد سخنرانی پرداختند، مشهود بود.
چه سازمان برنامه ای است که چنین آشفتگی در اقتصاد ایران را برنامه ریزی کرده است
علی اصغر جمعه ای، رئیس اتاق بازرگانی سمنان در سخنان خود گفت: شما رئیس سازمان برنامه و بودجه و یکی از سازمانهای مهم اقتصاد ایران هستید که به عنوان معاون رئیس جمهور انتظار این نمی رفت که بعد از گذشت ۴ ماه، وضعیت اقتصادی ایران به این شکل پیش رود، ما که در میدان هستیم جز آشفتگی و بی برنامگی چیز دیگری را نمی بینیم.
ما انتظار برنامه ۵ ساله از شما نداریم، بلکه برای شش ماه آینده به ما برنامه بدهید
وی افزود: افرادی که واسطه کارآفرینی و اشتغال بودند جزو بسته های حمایتی برای دهک های پایین قرار می گیرند لذا تعجب می کنم که این چه برنامه ریزی در کشور بوده است که کار اقتصاد را به اینجا کشانده است، اگر کسی مانع است او را معرفی کنید، اگر هماهنگی نیست، عوامل را اعلام کنید، در حالیکه در داخل تیم اقتصادی دولت نیز به شدت ناهماهنگی به چشم می رود.
جمعه ای گفت: اگر شما نمی توانید دولت و بنگاههای دولتی را اداره کنید، چطور می توانید هشتاد میلیون نفر آدم را کنترل کنید، این در حالی است که ما انتظار برنامه ۵ ساله از شما نداریم، بلکه برای شش ماه آینده به ما برنامه بدهید، اما اگر ریلی هم برای اقتصاد وجود ندارد، به صراحت بگویید تا ما برای کارگران و فرزندان و خانواده خود تدبیر کنیم. ما انتظار امید و تدبیر داشتیم.
تدبیر روشنی وجود ندارد
محمد امیرزاده، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: بخش اول پروسه اقتصاد ایران بعد از انقلاب، مصادره بود که ثروت و دریافت مالیات را بر مبنای آن از دست دادیم، این در حالی است که دولتی کردن، خصوصی سازی و مواردی از این دست نیز منجر به آسیب به اقتصاد کشور شد؛ این در حالی است که نگرش های غلط به اقتصاد، اثرات تصمیم گیری های سیاسی بر اقتصاد وضع موجود را رقم زد و امروز در هر شرایط سختی، همکاری دولت و ملت نیاز است، ولی وقتی که مجلس قانون رفع موانع تولید را مصوب می کند و تا به امروز برنامه ای بر روی آن صورت نگرفته است.
بیش از ۱۰۰۰ قرارداد در صنعت برق متوقف شده که ناشی از جهش دلار است و هنوز هیچ برنامه ای از سمت سازمان برنامه ارایه نشده است
وی افزود: کامیون های کشور یک شبه به این وضعیت دچار نشده اند، این در حالی است که در ایران علیرغم کشورهایی مثل چین، هنوز تدبیر روشنی برای جبران خسارت ها وجود ندارد. برخی از قوانین ناقص است و انتظار داریم که شما با مسئولان اقتصادی کشور برنامه ای تدوین شود که اقتصاد کشور بهره مند از این برنامه شوند.
۱۰۰۰ قرارداد به دلیل جهش ارز در صنعت برق متوقف شد/سیاست های دولت اقتصاد را به زمین زد، نه تحریم
حمیدرضا صالحی، نماینده فدراسیون انرژی و سندیکای برق نیز گفت: گفته اید که آمریکا تصمیم گرفته که اقتصاد ایران را زمین بزند، اما آیا سیاست سرکوب نرخ ارز در ۵ سال گذشته که بارها هم نسبت به آن تذکر داده شد، عامل مهمتری نبوده است؟ به خاطر دارید که روی این موضوع فعالان اقتصادی مدتها با شما بحث داشتند، در حالیکه اگر مابه التفاوت تورم داخلی و خارجی را بر روی ارز اعمال می کردیم، امروز وضعیت بازار ایران این طور نبود، در حالیکه شما این موضوع را مورد مخالفت قرار دادید و امروز آدرس غلط می دهید.
گفته اید که آمریکا تصمیم گرفته اقتصاد ایران را زمین بزند، اما آیا سیاست سرکوب نرخ ارز در ۵ سال گذشته که بارها هم نسبت به آن تذکر داده شد، عامل مهمتری نبوده است؟
وی افزود: چند نیروگاهی که در حال تکمیل شدن بود را با قطعی منابع مواجه کردید و کشور دچار خاموشی شد، این در حالی است که قرار بود که هر سال مابه التفاوت نرخ تکلیفی و تمام شده، در بودجه بیاید اما امروز ۳۰ هزار میلیارد تومان ناشی از این زیان را در بودجه در نظر نگرفته اید. این در حالی است که اگرچه از قبوض برق مردم رقمی را بابت انرژی های نو دریافت کرده اید، به این بخش تخصیص نداده و جای دیگر هزینه کردید.
صالحی گفت: بیش از ۱۰۰۰ قرارداد در بخش توزیع و انتقال صنعت برق متوقف شده است که این ناشی از جهش دلار است و هنوز هیچ برنامه ای از سمت سازمان برنامه و بودجه ارایه نشده است.
خودتحریمی دولت بیش از تحریم ترامپ به اقتصاد کشور ضربه زد
فرشچیان از اتحادیه صادرکنندگان نمونه کشور هم گفت: اکنون با ایجاد رانت ارزی زمینه ای فراهم شده است که تولید و صادرات کشور با مشکلات بیشتری مواجه شود. درعین حال، اکنون با ایجاد رانت ارزی، توقع بالا برای واردات مضاعف ایجاد کرده و ۲۴ میلیارد دلار واردات به بودجه کشور تحمیل شده است.
ضربه به اقتصاد کشور نیازی به ترامپ ندارد؛ دولت شرایطی را فراهم کرده که خودتحریمی بیش از تحریم آمریکا اقتصاد را دچار مشکل کرده است
وی افزود: یک بار صادقانه باید سیاسی گری را کنار بگذاریم و واقعیت را ببینیم. هدف امروز صادرات ما است، هدف امروز تولید کشور و اشتغال است؛ این در حالی است که اکنون ایجاد اشتغال برای قاچاقچی و پیله ور شده است؛ اکنون صادرات دچار مشکل است و صادرکنندگان نمی توانند ارز خود را هم قیمت پتروشیمی که رانت خوراک ارزان می گیرد، به سامانه نیما بدهند.
فرشچیان گفت: ضربه به اقتصاد کشور نیازی به ترامپ و ترامپها ندارد چرا که دولت شرایطی را فراهم کرده که خودتحریمی بیش از تحریم آمریکا اقتصاد را دچار مشکل کرده است.
آمار اشتغال خالص را بدهید
طبیب زاده، رئیس اتاق بازرگانی کرمان هم در سخنانی گفت: رئیس سازمان برنامه و بودجه از آمار اشتغال صحبت کرد، اما بهتر است بگوید که میزان اشتغال خالص چقدر بوده و از تامین اجتماعی آماری بدهد که چه تعداد افراد بیکار شده اند.
وی افزود: آمایش سرزمین نیز کتابی در کتابخانه ها خواهد شد، چراکه از بخش خصوصی استفاده نشده است، بگذارید فعالان اقتصادی در این رابطه نظر بدهند.
آمار اشتغال زایی غیرواقعی است/ ما کف بازار شاهد ریزش فرصت های شغلی هستیم
علی دیلمقانیان، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: تصمیمات و برنامه های بازار و کنش گران اقتصادی بر اساس مشاهدات و میزان تحقق انتظارات آنها است، بر این اساس طی چند ماه گذشته به صورت مشخص مشاهده شد که انتظارات کنش گران اقتصادی و جامعه محقق نشد و بنابراین این اتفاق و نوسانات در بازار ارز، بیش از آنکه دلایل اقتصادی داشته باشد، عدم تحقق وعده ها و برنامه های سازمان برنامه و بودجه به عنوان یکی از زعمای قوم رئیس جمهور است.
وی افزود: برخی آمارهای غلط به شما ارایه می شود که نمونه بارز آن آمار اشتغال است؛ ما به عنوان تولیدکننده و افرادی که هر روز کف بازار هستیم و وارد شهرک های صنعتی می شویم، مشاهده می کنیم که میزان اشتغال در جامعه هر روز کاهش می یابد و این در حالی است که مجموعه دولت مدعی افزایش اشتغال است.
آمار غلط به شما ارایه می شود که نمونه بارز آن آمار اشتغال است؛ ما به عنوان تولیدکننده و افرادی که هر روز کف بازار هستیم و وارد شهرک های صنعتی می شویم، مشاهده می کنیم که میزان اشتغال در جامعه هر روز کاهش می یابد
دیلمقانیان گفت: بعد از برجام، راه گشایش خطوط اعتباری برای فعالان اقتصادی فراهم شد، سال گذشته نرخ مشخص شده است، این در حالی است که با ۴ برابر قیمت امروز باید با بانکها تسویه شود؛ در حالیکه بخش خصوصی توانایی این کار را ندارد.
وی در خصوص پیمان سپاری ارزی نیز گفت: بسیاری از واحدهای اقتصادی کالای خود را برای تامین نقدینگی پیش فروش کردهاند و کالایی که پیش فروش شده و پول آن گرفته شده است، امروز باید با چه ارزی به کشور برگردد؟
نرخ ارز بسیاری از افراد را سکته داد
محمد پارسا، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی با بیان اینکه دولت سرمایه اجتماعی را از دست داده است، گفت: تا این سرمایه اجتماعی را به دست نیاورید، همکاری دولت و ملت امکان پذیر نیست، این در حالی است که دولت امکان این را داشت که درآمد خود را به شدت افزایش دهد و کف حقوقی را به هفت میلیون تومان معادل خط فقر برسانید، در حالیکه ۵.۵ میلیون بشکه معادل نفت در انرژی مصرف می کنیم؛ در حالیکه قیمت انرژی باید اصلاح شود.
وی افزود: چندین سونامی ارزی در بعد از انقلاب داشتیم که افراد زیادی را به سکته داده است، این در حالی است که وقتی قیمت ارز واقعی نیست، برخی دلار از کشور خارج می کنند و همین امر، دوباره قیمت ارز بالا می رود. این در حالی است که شش ماه در کنار دولت می توانیم نرخ ارز و انرژی را اصلاح کنیم و حقوق مردم را بالا بریم.
برای دولت دوازدهم چه اتفاقی افتاده که اینگونه تصمیم میگیرد؟
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران نیز در این جلسه گفت: اگرچه فعالان اقتصادی از حضور رئیس سازمان برنامه و بودجه خوشحال هستند، اما از توضیحات شما خوشحال نیستند، چراکه شما از خودتحریم ها صحبت نکردید و در حالی صحبت استفاده از نظرات بخشخصوصی به میان میآورید، که قبل از صدور بخشنامه نظر بخش خصوصی را اخذ نمیکنید؛ نباید بخشنامه صادر شود و بعد اصلاحاتی بر آن اعمال کنیم.
وی افزود: فعالان اقتصادی برای بخشنامههای صادره از سوی دولت، ساعتها در اتاق جلسه برگزار کرده و نظرات خود را به دولت ارسال میکنند؛ در حالیکه بخشنامههایی ابلاغ میشود که بخش خصوصی را با مشکلاتی مواجه میسازد که در ۵ ماه گذشته برای مقابله با آن جنگیده اند؛ چراکه باید جواب کارگر و تولید خود را بدهند.
به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، دولت صحبت از افزایش آمارهای اشتغال به میان میآورد، اما سوال اینجا است که این افزایش اشتغال با کدام تولید صورت گرفته است، چراکه در شهرکهای صنعتی شاهد کاهش تولید هستیم؟
لاهوتی گفت: با قوانین متعدد، ممنوعیت های یک شبه، خرید مواد اولیه با نرخ ارز آزاد مشکلات زیادی ایجاد شده است؛ این در حالی است که دولت باید واقعیت ها را بپذیرد.
وی ادامه داد: دولتمردان بر این باورند که بازار آزاد ارز با نرخهای بالا نقشی در اقتصاد ایران ندارد، این در حالی است که دولت حاضر نیست بازار دو درصدی آزاد را به رسمیت بشناسد؛ در حالیکه تمام کالاها با همین ارز دو درصدی تامین میشود، پس نباید واقعیتها را نادیده گرفت.
حتی آمریکا برای تحریم، سه ماه فرصت داد اما دولت هر روز ممنوعیت تازه ایجاد می کند
لاهوتی ادامه داد: ممنوعیتهای بسیاری پیش روی صادرات قرار گرفته است، این در حالی است که حتی امریکا نیز برای اعمال تحریمها، سه ماه به شرکتها فرصت داده است، اما دولت هر روز ممنوعیت جدیدی برای صادرات کشور ایجاد میکند، در حالیکه صادرکننده در بازارهای هدف صادراتی متعهد است و قرارداد دارد. این طور مدیریت کردن در شرایط بحران و غیرعادی، جز اینکه مشکلات را دوچندان میکند، ثمره دیگری ندارد.
وی افزود: دولت با این تصمیمات، تمام فعالان اقتصادی را به عنوان سربازان خط مقدم زمینگیر کرده است، دولت دوازدهم، باید روش دولت یازدهم را ادامه دهد؛ در حالیکه سوال اینجا است که چه تغییری در دولت ایجاد شده که این گونه تصمیم میگیرد.
لاهوتی گفت: دولت یا توزیع رانت میکند یا امضای طلایی را رونق میدهد، یا صادرات را محدود یا تولید را با مشکل مواجه میسازد؛ اما باید راه دیگری در پیش گرفته شود.
به شعور فعالان اقتصادی توهین کردید
همچنین زبردست یکی دیگر از اعضای اتاق بازرگانی ایران خطاب به نوبخت در جلسه اظهار داشت: توهین به شعور فعالان اقتصادی کردید، من شما را نمی بخشم. منتسب کردن همه مسائل به دشمن، جای تاسف است و اگر قرار است، دولت از محل فروش ارز درآمد کسب کند و بدهی زمان دولت مهر ورزی را پرداخت کند که هم او را تطهیر کند و هم فحش برای دولت تدبیر بخرد، این کار برای من بسیار جالب است.
این فعال اقتصادی بیان داشت: اگر کسی که بخواهد یک کارگر را به اشتغال وارد کند، میداند چه دردی دارد. در ۶ ماه اخیر اکثر کارخانجات به نابودی کشانده شده، ولی شما چطور میگویید اشتغال ایجاد شده است، اولین جایی که دولت به بی قانونی دست می زند، ماده ۱۳ قانون واردات و صادرات است که میگوئید پیمان سپاری ممنوع است، ولی شما صادرکنندگان را وادار به پیمان سپاری میکنید. من احساس می کنم آن طرف میز نمیداند این طرف میز چه خبر است.
زبردست با بیان اینکه دولت می خواهد ارز بفروشد و درآمد چندین میلیاردی جور کند و بدهیهای خود به بانکها و تامین اجتماعی را پرداخت کند، گفت: فشار این کار به بخش خصوصی وارد شده و بعد شما میگویید اشتغال درست شده است و این مسائل نشان میدهد که شما با مسائل کشور بیگانه هستید.
وی اظهار داشت: شما می توانستید یک عمر از نظرات بخش خصوصی استفاده کنید، در حالی الان که به مرز نابودی اقتصاد رسیدهاید، میخواهید از نظرات بخش خصوصی استفاده کنید. من واقعا تعجب می کنم.
فعالان اقتصادی واقعیتهای میدان عمل را منعکس میکنند
همچنین محمدرضا انصاری، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: فعالان اقتصادی واقعیتهای میدان را منتقل میکنند، این در حالی است که سازمان برنامه و بودجه و دولت باید ارتباط خود با اتاق بازرگانی و بخش خصوصی را پررنگ کنند و فعالتر عمل نمایند؛ به نحوی که قبل از تصمیم گیری، با اتاق مشورت کنید.
وی افزود: ما یکباره با ارز ۴۲۰۰ تومانی مواجه شدیم، در حالیکه وقتی کمیته ارزی تشکیل دادیم متوجه شدیم که این نرخ قابل عمل نیست و یک هفته بعد از این تصمیم دولت نیز مراتب را به اعضای کابینه منتقل کردیم، اما سه ماه زمان برد تا ما توانستیم دولت را قانع کنیم که این تصمیم جواب نمی دهد.
انصاری اظهار داشت: چهارسال با حمایت های سازمان برنامه و بودجه تلاش شد تا تکلیف پروژههای نیمه تمام مشخص شود، اکنون کار به تبصره ۱۹ برای این طرحها رسیده است؛ اما یک اتفاق تاریخی در حال رخ دادن است که واگذاری تصدی گری به بخش خصوصی را رقم زده است؛ البته این موضوع با مقاومتهای جدی روبرو است و دستگاههای اجرایی از اجرای آن اکراه دارند. بنابراین باید به همین قدرتی که برای تصویب این تبصره توان گذاشتیم، برای اجرای آن نیز زمان و انرژی بگذاریم.
سامانه نیما باید جمع شود
وی گفت: توسعه بدون صادرات امکانپذیر نیست، در حالیکه دولت با سامانه نیما به دست و پای صادرکننده می پیچید، این در حالی است که سامانه نیما باید جمع شود؛ این در حالی است که مشوق صادراتی به صادرکنندگان داده میشد، اما این هم جمع شد؛ یعنی قرار بود که ۱۳۰۰ میلیارد تومان به صادرات بعنوان مشوق داده شود، اما این رقم تخصیص داده نشده است.
وی افزود: سرمایه اجتماعی را از دست دادید؛ چراکه برخی از صادرکنندگان با این امید تخفیف داده و پروژه از بازارهای جهانی گرفته است، اما این وعده محقق نشده، این در حالی است که مشوق های صادراتی کاملا مورد نیاز کشور است.