قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت؛ چگونه بازار عراق را حفظ کنیم؟
معاون توسعه صادرات کالا و خدمات سازمان توسعه تجارت گفت: واقعیت آن است که عراق ممکن است بتواند به تنهایی آبمیوه، لبنیات، سیمان و مواردی از این دست را تولید کند، اما اگر به دنبال حضور بلندمدت در بازار این کشور هستیم باید نیازهای یک دهه آینده آن را تولید کنیم.
محمدرضا مودودی در پاسخ به سوالی مبنی بر افزایش آمار صادرات به عراق برخلاف گلایه‌های بخش قابل توجهی از صادرکنندگان این کشور اظهار کرد: طبق آمارها در صادرات به عراق افت خاصی مشاهده نمی‌شود، البته ممکن است در برخی اقلام با کاهش مواجه باشیم اما در کل صادرات ما به این کشور رشد داشته است.
وی متذکر شد: در بازار عراق باید دو نکته را مورد توجه قرار دهیم اول آنکه مدتی است مدام این زمزمه تکرار می‌شود که عراق میان ایران و برخی کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی تفاوت قائل شده و تعرفه‌های بیشتری برای ما در نظر می‌گیرد. برهمین اساس هیاتی به عراق سفر کرد و مذاکرات متعددی صورت گرفت و در حضور وزیر عراق این موارد مطرح شد اما طرف عراقی مستنداتی آورد که اینگونه نیست که این کشور برای واردات از ایران محدودیت ایجاد کرده و برای کشورهای دیگر امتیازی قائل شود.
قائم مقام سازمان توسعه تجارت اظهار کرد: مساله عراق آن است که پس از یک دوره بحران سیاسی شرایطی برای تحریک سرمایه گذاری ایجاد کند، این رویکرد نیز رویکردی منطقی است و حتی کشور ما هم همواره تاکید داشته که نباید وابستگی به خارج از کشور وجود داشته باشد.
در اصل ترکیه بازار عراق را از دست داده است
وی ادامه داد: اگر بخواهیم منطقی در نظر بگیریم شاید در این سال‌ها ترکیه باشد که بازار عراق را از دست داده است چرا که در پنج سال گذشته حجم صادرات ترکیه به عراق از ۱۲ میلیارد به شش میلیارد دلار رسیده است، در حالی که ما حجم صادرات خود را حفظ کرده‌ایم.
مودودی گفت: مساله دیگر آن است که بخش خصوصی ما حضور مستقیم در عراق ندارد و در بسیاری موارد تجار عراقی راهی ایران شده و محصول مورد نظر خود را تهیه می‌کنند. برهمین اساس در موارد متعدد ممکن است تجار برای منفعت شخصی کیفیت را تحلیل برده و باعث تخریب نام برندهای ایرانی شوند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر صادرکنندگان ما در برخی حوزه‌ها با کاهش قیمت و رقابت‌های منفی شرایطی را ایجاد می‌کند که کل بازار تحت تاثیر قرار گیرد به عنوان مثال در صادرات سیمان ما دیدیم که آنقدر قیمت را پایین آوردند که در نهایت رقابت شکننده شده و خود عراق به این بحث ورود کرد و گفت اینگونه قیمت‌گذاری حتی واحدهای داخلی ما را با آسیب‌هایی مواجه کرده و باید این روند اصلاح شود.
قائم مقام سازمان توسعه تجارت با تاکید بر این که عراق مهم‌ترین بازار صادراتی ایران به لحاظ تنوع محسوب می‌شود، گفت: اما گاه شاهدیم که صادرکنندگان گلایه‌هایی را مطرح می‌کنند که پس از پیگیری موضوع دیگری مشخص می‌شود. به عنوان مثال به ما می‌گویند که ۱۳۰ مورد درخواست برای ثبت دارو در عراق داشته‌ایم که با آنها موافقت نشده است اما ما بعد که پیگیری می‌کنیم اسناد و مدارک گویای آن است که تنها ۳۰ مورد درخواست به ثبت رسیده است.
اقتصاد اروپا نابود شد؟
مودودی اظهار کرد: از سوی دیگر هنوز در بخش صادراتی ما اولویت اول و اصلی صادرکردن کالا نیست، چرا که بازار داخلی ما به شدت جذاب است. ما نوزدهمین بازار بزرگ دنیا هستیم که سالانه ۴۰ میلیارد دلار واردات رسمی و حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار هم واردات غیررسمی داریم بنابراین بازار ایران برای تولید کنندگان آنقدر جذاب است که در ابتدا نگاه تولید کنندگان به این بازار محدود می‌شود که در نهایت مابقی تولید صرف صادرات شود، اما چنین رویکردی اثربخش نخواهد بود بلکه لازم است ما با رویکرد صادرات محور تولید را مورد توجه قرار دهیم تا در قالب چنین تولیدی نیازهای داخلی نیز تامین شود.
قائم‌مقام سازمان توسعه تجارت در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان گفت بازار عراق در حال از دست رفتن است، توضیح داد: اگر رویکرد ما رویکردی باشد که در دهه‌های گذشته پیش گرفته‌ایم چنین اتفاقی رخ خواهد داد و ما باید نگران باشیم، اما اگر صادرات کشورهایی مانند کره جنوبی را در نظر بگیرید یا حتی کشورهای اروپایی به این نتیجه خواهید رسید که سبد صادراتی این کشورها در طول سال‌های گذشته تغییر کرده است.
معاون سازمان توسعه تجارت ادامه داد: زمانی اروپا لبنیات، اب معدنی، دستمال کاغذی و مواد شوینده و آرایشی می‌فروخت اما امروز این موارد را به ما صادر نمی‌کند. حال آیا اقتصاد اروپا نابود شده است؟
وی در پایان گفت: اگر ما هم بخواهیم همین کالاها را به کشورهایی مانند عراق و افغانستان صادر کنیم باید این نکته را جدی بگیریم که برای تداوم حضور دراین بازارها باید حتما یک زنجیره تولید در نظر بگیریم که بخشی از آن در ایران و بخشی از آن در عراق باشد تا آنها هم بتوانند بر روی حضور و سرمایه گذاری ما حساب کرده و مانعی ایجاد نکنند. از سویی دیگر لازم است تنوع و ترکیب محصولات صادراتی خود را مورد بازنگری جدی قرار داده و آنها را با نیاز کشورهای مقصد هماهنگ کنیم.
