به گزارش سی‌بی‌سی‌نیوز این نخستین بار است که پس از دولت استفان هارپر که سفارت کانادا در ایران بسته شد، یک هیات کانادایی به ایران سفر می‌کند. دیدار این هیات کانادایی از ایران که تنها چند روز پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران در تاریخ 29 اردیبهشت انجام می‌شود این مساله را مطرح کرده که آیا ممکن است روابط دو کشور قبل از پایان دولت یازدهم از سر گرفته شود. به گزارش «ایسنا» این منبع آگاه در مورد جزئیات سفر به سی‌بی‌سی‌نیوز چیزی نگفت، اما اعلام کرد روز دوشنبه یک تماس تلفنی میان وزیران خارجه دو کشور انجام شده است. به گفته این مقام این سفر نشانه‌ای از آن است که کانادا خواستار از سرگیری روابط با ایران است، اگرچه پیشرفت جدی برای بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور ایجاد نشده است. این در شرایطی است که نداشتن روابط دیپلماتیک میان دو کشور باعث شده است که ایرانیان مقیم کانادا که تعدادشان کم نیست، نتوانند در رای‌گیری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران مشارکت کنند. البته پیش‌تر بهرام قاسمی، سخنگوی دستگاه وزارت‌خارجه ایران از پیگیری‌های این سازمان برای برگزاری انتخابات در کانادا خبر داده بود و دوشنبه شب نیز وزیر خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی با همتای کانادایی خود درخصوص اهمیت مشارکت ایرانیان مقیم کانادا در انتخابات صحبت کرد.
گفت‌وگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و کانادا
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران دوشنبه شب با خانم فریلند وزیر امور خارجه کانادا درخصوص برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در کانادا گفت‌وگو کرد. به گزارش «ایسنا» ظریف در این گفت‌وگوی تلفنی با اشاره به درخواست‌های مکرر ایرانیان مقیم آن کشور برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در کانادا و ضرورت پذیرش خواسته آنان گفت: «ایرانیان مقیم خارج همانند مردم داخل کشور به شدت علاقه‌مندند با شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری در تعیین آینده کشورشان مشارکت داشته باشند.» خانم فریلند وزیر امور خارجه کانادا نیز با اشاره به حضور مثبت جامعه فرهیخته ایرانی در کانادا، تاکید کرد: «دولت کانادا به اهمیت برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در کانادا برای ایرانیان مقیم واقف است؛ اما در شرایط فعلی و نبود روابط سیاسی و عدم فعالیت اماکن دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در کانادا و مقررات داخلی پیرامون برگزاری انتخابات شهروندان دیگر کشورها لازم است چند مورد فنی بررسی و برطرف شود.» هفته گذشته نیز بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه از تلاش‌های پیگیرانه وزارت امور خارجه برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در کانادا و آمریکا و استقرار صندوق‌های رای در این دو کشور خبر داده بود. قاسمی درخصوص برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در کانادا تاکید کرد: «نکته‌ای که لازم به یادآوری است، آن است که تهران و اوتاوا از روابط سیاسی با یکدیگر برخوردار نیستند، اما با وجود این مساله، ایران به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در کانادا امیدوار است.»
هیات کانادایی در ایران
بامداد سه‌شنبه یک هیات سیاسی وزارت خارجه کانادا برای انجام مذاکراتی پیرامون روابط دو کشور با مقامات وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. به گزارش خبرگزاری فارس یکی از مقامات دولت کانادا به شبکه سی‌بی‌سی‌نیوز اعلام کرد که هیات کانادایی قصد دارند در دیدار با مقامات ایرانی درخصوص طیفی از مسائل و همچنین مساله حقوق بشر گفت‌وگو کنند. بنا به گفته برخی منابع، این دیدار لزوما به‌عنوان یک نشانه محسوس مبنی بر آن به حساب می‌آید که کانادا «به تعامل مجدد با ایران متعهد است» که البته هنوز احتمال حصول پیشرفت چشمگیری در زمینه بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور وجود ندارد.
امیدواری دولت ترودو
با وجودی‌که جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا از همان ابتدای روی کار آمدن در مهرماه سال 94 رویکرد ملایمی در قبال ایران اتخاذ کرد و خواستار احیای روابط میان دو کشور شد، اما همچنان رابطه دیپلماتیک میان دو کشور برقرار نشده است. درواقع ترودو و برخی اعضای کابینه‌اش بارها نسبت به تعطیلی سفارت این کشور در تهران و قطع رابطه دیپلماتیک با ایران، ابراز تاسف کرده و خواستار از سرگیری روابط شدند اما تا به امروز هیچ اقدام قابل توجهی در این رابطه صورت نگرفته است. برخی کارشناسان معتقدند روابط ایران و کانادا بعد از روابط ایران و آمریکا در زمره تیره‌ترین روابط دیپلماتیک ایران با دیگر کشورها قرار دارد. همچنانکه شاهد بودیم حتی روابط ایران و بریتانیا نیز با وجود اختلافات بسیار سال 94 از سرگرفته شد، اما تهران و اتاوا همچنان در مرحله ابراز امیدواری نسبت به بهبود روابط قرار دارند. البته در چند ماه نخست روی کار آمدن دولت ترودو، بحث برقراری روابط شتاب بیشتری داشت و دولت کانادا برای نشان دادن حسن نیت خود در بهمن ماه 94 بخش مهمی از تحریم‌های اقتصادی‌اش را علیه ایران لغو کرده تا به زعم خود هم به کمپانی‌های کانادایی فرصت ورود دوباره به بازارهای ایران را بدهد و هم درهای گفت‌وگو را برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک باز کند.
عوامل کندی ازسرگیری روابط دیپلماتیک تهران-اتاوا
در این بین به نظر می‌رسد که عوامل بسیاری در کندی از سرگیری روابط ایران و کانادا تاثیر دارند که از جمله می‌توان به پرونده مرگ یکی از اتباع ایرانی-کانادایی در یکی از زندان‌های ایران، فعالیت گسترده لابی‌های ضدایرانی در کانادا و پیگیری مسائل حقوق بشری ایران از سوی این کشور اشاره کرد. به عبارت دیگر کانادا در تقسیم کاری که با کشورهای اروپایی انجام داده نقش پیگیری مسائل حقوق بشری در ایران را بازی می‌کند. بنابراین به میزانی که موضوعات ادعایی حقوق بشری از سوی کانادا علیه ایران مطرح می‌شود، دولت کانادا نقش برهم زننده در روابط ایران و کانادا خواهد داشت.
قطع روابط
روابط ایران و کانادا در زمان دولت محافظه‌کار استفان هارپر قطع و سفارتخانه‌های دو کشور نیز تعطیل شد. دولت پیشین کانادا که همواره مواضع تندی علیه ایران داشت، در شهریور 1391 به این بهانه که امنیت دیپلمات‌هایش در تهران در خطر قرار دارد، روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. دولت کانادا هیچ‌گاه دلیلی منطقی و باورپذیر برای تعطیلی سفارت خود در تهران ارائه نداد و بعدها گزارش‌های افشاگرانه رسانه‌های غربی نشان داد که در آن زمان هیچ خطری دیپلمات‌های کانادایی مستقر در ایران را تهدید نمی‌کرده است. جان برد، وزیر امور خارجه کانادا در سپتامبر 2012 در اقدامی غیرمنتظره در یک کنفرانس خبری در روسیه گفت که روابط دیپلماتیک با ایران متوقف خواهد شد. دولت محافظه‌کار کانادا در آن زمان اعلام کرد به‌دلیل مخالفت‌های ایران با اسرائیل و حمایت از دولت سوریه دست به چنین کاری زده است تا بتواند قطع روابطش را با ایران توجیه کند.
